BE-ja nuk deshiron t'i importoje problemet ballkanike

Nga Agustin Palokaj

Shikim nga Brukseli

Bllokada që ia ka bërë Sllovenia Kroacisë në negociatat për anëtarësim në BE mund të hiqet shumë shpejt. Por, kjo ia ka dhënë një mësim të mirë BE-së, e cila tash si kusht për nisjen e negociatave për vendin kandidat dëshiron të vërë edhe zgjidhjen e të gjitha problemeve kufitare me fqinjët. Diplomatët pohojnë se një ditë kjo mund të vlejë edhe për Serbinë e Kosovën, të cilat pa i normalizuar raportet nuk do të mund të llogarisin në integrim konkret në BE

Kredibiliteti i Bashkimit Evropian ndaj vendeve kandidate për anëtarësim është rrezikuar dukshëm ditëve të fundit kur dëgjohen gjithnjë e më shumë zëra kundër procesit të zgjerimit e madje edhe vërejtje se, edhe nëse një kandidat do t’i përmbushte të gjitha kriteret për anëtarësim, ai vend nuk do ta kishte të garantuar mundësinë e anëtarësimit në fund të kësaj rruge. Porosi të tilla dëgjohen sidomos nga Gjermania e cila, më përjashtim të Kroacisë, nuk dëshiron të shohë vende të tjera të hynë në BE në së paku dhjetë vitet e ardhshme. Por diplomatët pohojnë se kjo retorikë ndoshta është ashpërsuar edhe për shkak të zgjedhjeve për Parlamentin Evropian që zhvillohen në qershor dhe zgjedhjeve nacionale në disa vende që janë skeptike ndaj zgjerimit. Prandaj, komisionari i BE-së për zgjerim, Olli Rehn, nuk lë vend pa përmendur arritjet e zgjerimit në Evropën Lindore dhe paqen dhe stabilitetin që perspektiva e anëtarësimit në BE po e sjell edhe në vendet e Ballkanit Perëndimor. Ai e thotë këtë për ta mbrojtur portofolin e tij, zgjerimin e BE-së, duke tërhequr vërejtjen se vënia në dyshim e perspektivës së anëtarësimit të vendeve të Ballkanit në BE do të mund të kthejë prapa procesin e reformave dhe të rrezikojë arritjet në Ballkan. Me këtë mendim të tij pajtohen edhe shumë diplomatë të vendeve anëtare përfshirë ministrat e jashtëm të Britanisë së Madhe dhe të Italisë.

Ballkani Perëndimor vërtet varet nga perspektiva evropiane. Kjo perspektivë vërtet ka ndihmuar në reformat, të cilat shpesh bëhen për shkak të presionit nga ana e BE-së. Tash ky rajon i Ballkanit Perëndimor, siç është pagëzuar hapësira me shtetet e krijuara në territorin e ish-Jugosllavisë pa Slloveninë me Shqipërinë, është bërë sikur enklavë e rrethuar nga vendet e BE-së. Ky është nja fat gjeografik, i cili ka hequr dilemat nëse duhet përfshirë Ballkanin në BE apo jo. Të gjithë pajtohen se duhet, por disa dëshirojnë që në këtë rrugë të mos nxitohet. Si shkaqe përmenden problemet e brendshme institucionale që ka Bashkimi Evropian, përvoja jo e kënaqshme e anëtarësimit të Bullgarisë dhe Rumanisë, kundërshtimi gjithnjë e më i madh i opinionit në BE ndaj anëtarësimit të Turqisë. Por problem shtesë për vendet e Ballkanit Perëndimor është edhe trashëgimia e historisë së re të këtij rajoni. Raportet ndërmjet vendeve të rajonit, në shikim të parë, duken të mira, por nën sipërfaqe ka shumë probleme. Për këtë arsye, edhe ishte dizajnuar Procesi i stabilizim asocimit, i cili vendeve të Ballkanit për ecje të suksesshme drejt BE-së, pos përmbushjes së kritereve të Kopenhagës, ua vë si kusht edhe bashkëpunimin rajonal.

Bllokada që Sllovenia, e izoluar në këtë çështje nga të gjitha vendet e tjera të BE-së, i ka bërë procesit të negociatave të Kroacisë, duke tentuar në këtë mënyrë të përfitojë në zgjidhjen e problemeve bilaterale, ka irrituar shumë vende të BE-së dhe deputetët e Parlamentit Evropian. Probleme të ngjashme kanë ekzistuar më parë, dhe vazhdojnë të ekzistojnë, në negociatat e BE-së me Turqinë që bllokohen nga Qiproja, sikur edhe rasti i Maqedonisë që e bllokon Greqia. Secili nga këto probleme ka karakteristikat e veta, por metoda është e njëjtë: shteti që është në BE keqpërdor këtë për ta presin ndaj shtetit kandidat pa pasur nevojë të ketë arsye të pranueshme edhe për vendet e tjera.

Bllokada që i ka bërë Sllovenia Kroacisë në negociatat për anëtarësim në BE mund të hiqet shumë shpejt. Por, kjo i ka dhënë një mësim të mirë BE-së e cila tash si kusht për nisjen e negociatave për vendin kandidat dëshiron të vërë edhe zgjidhjen e të gjitha problemeve kufitare me fqinjët. Diplomatët pohojnë se një ditë kjo mund të vlejë edhe për Serbinë e Kosovën, të cilat pa i normalizuar raportet nuk do të mund të llogarisin në integrim konkret në BE. BE-ja thjesht nuk dëshiron që duke pranuar në anëtarësi vende që kanë probleme të hapura me fqinjët t’i importojnë këto probleme në BE. Problemi i Qipros nga ana e vet është një kokëçarje e madhe për BE-së dhe nuk dëshirojnë Qipro të reja.

E problemet të natyrës që kanë mes vete sot Kroacia dhe Sllovenia, mospajtime rreth demarkacionit të kufijve, ekzistojnë pothuajse mes të gjitha shteteve të krijuara në territorin e ish-Jugosllavisë. Pos kësaj, Serbia nuk e njeh fare ekzistencën e shtetit të Kosovës dhe, nëse është për t’u besuar zyrtarëve të Serbisë, nuk e ka ndër mend ta bëjë këtë.

Nuk do të ketë menjëherë presin ndaj Serbisë për ta njohur pavarësinë e Kosovës. Për këtë BE-ja nuk sheh arsye e as nevojë në këtë moment. Serbia është aq larg nga BE-ja saqë do të ishte jokonstroktive t’i vihet si kush tani njohja e Kosovës për të avancuar në këtë proces. Në anën tjetër, do të ishte jo e sinqertë sikur nga Serbia të kërkohet diçka që nuk e bëjnë as 5 vende të vetë BE-së. Por, nga Serbia tashmë kërkohet “të normalizojë“ raportet me Kosovën. Kjo mendohet si proces në të cilin gradualisht do të normalizoheshin raportet tregtare (në Bruksel thuhet se mes biznesmenëve të Kosovës dhe Serbisë janë të shkëlqyeshme), pastaj lëvizja e njerëzve dhe mallrave, mospengimi i integrimit të Kosovës në strukturat rajonale dhe ndërkombëtare e më vonë edhe çështjet e tjera që do të çonin deri tek një situatë në të cilën Serbia nuk do të mund të mohonte ekzistimin e shtetit të Kosovës.

Më parë mendohej se Serbisë do të mund t’i vihej kushti i njohjes së Kosovës, apo marrjes së obligimit se nuk do ta pengojë anëtarësimin e saj në BE, diku në prag të anëtarësimit të Serbisë në këtë organizatë. Mendohej se Serbia do të mund të bëjë aplikimin në BE, të nis negociatat, dhe t’i përfundojë ato dhe vetëm atëherë do t’i vihej si kusht Kosova. Por, tash paralajmërohet se kjo mund të ndodhë në një fazë më të hershme, pra si kusht për të nisur negociatat.

BE-ja si tërësi nuk do të vërë ndoshta kushte, por vendet anëtare të BE-së që e kanë njohur Kosovën mund të paraqesin edhe kushte të tilla. Në anën tjetër, Kosova duhet ta dijë se i takon asaj t’i kryejë detyrat e shtëpisë prej të cilave lufta kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar është kryesore. Në këtë moment Kosova është duke shkuar në rrugë të gabuar, duke rritur korrupsionin dhe lidhjen e politikës me krimin e organizuar, ndoshta edhe për shkak se mendohet se Kosova është aq larg integrimit në BE saqë nuk ka nevojë të ketë rezultate në këtë drejtim. Sa për thënien se „korrupsioni duhet të luftohet për shkak të vetë qytetarëve të Kosovës“ kësaj thënieje pakkush i beson, sepse në asnjë vend të rajonit nuk ka pasur rezultate konkrete në këtë luftë pa presion direkt të BE-së. Prandaj, perspektiva e dukshme evropiane edhe për Kosovën është e domosdoshme që tash.

BE-ja nuk deshiron t'i importoje problemet ballkanike

BE-ja nuk deshiron t'i importoje problemet ballkanike

BE-ja nuk deshiron t'i importoje problemet ballkanike :: Komentet