Avokati dhe deputeti Spartak Ngjela ka komentuar në një intervistë për "Shqip" angazhimin e të djathtës dhe së majtës për të realizuar reformat përpara samitit të Bukureshtit. Ngjela shprehet optimist për marrjen e ftesës së Shqipërisë për të hyrë në NATO në muajin prill, por nuk e konsideron si një konsensus politik paktin mazhorancë-opozitë, por si një nevojë për të dalë nga halli i përbashkët që ka politika shqiptare. "Do bëjnë sikur, pa ia lënë "topin" as njërës e as tjetrës, sepse nuk dinë se si mund të luhet me atë top. Dhe patjetër që do të bëjnë një kompromis për injorancën dypalëshe që i karakterizon në fushën e drejtësisë", tha deputeti Ngjela. Si një nga specialistët e pakët të ligjeve mes 140 deputetëve të Kuvendit, avokatit Ngjela nuk i ka munguar as sarkazma në adresë të punës së Komisionit Ligjor, duke u shprehur se "reforma që po flasim, para së gjithash duhet të jetë një reformë kushtetuese. Si mendoni ju: A mund të reformojnë kontratën shoqërore të shqiptarëve drejtues që nuk dinë të formulojnë një kontratë shitjeje"? Megjithëse ka preferuar të distancohet nga tema e grupimeve brenda Partisë Demokratike, deputeti Ngjela u mjaftua vetëm duke thënë se politika shqiptare duhet të njohë sistemin e demokracisë liberale perëndimore dhe të punojë në bazë të këtij sistemi.

Avokat Ngjela, Komisioni i Ligjeve ka filluar nga puna për shqyrtimin e projektligjit "Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë". Si e konsideroni reformën në drejtësi dhe punën e këtij komisioni?

Nuk besoj se mund të bëjnë ndonjë punë serioze. E them këtë, sepse që të kryesh një reformë, duhet patjetër të kesh një metodë; dhe plus kësaj duhet të dish se çfarë do të reformosh. Deri tani unë nuk kam parë as aspektet e kësaj reforme, e jo një metodë. Por, në fund të fundit, si mund të mendohet që njerëz që nuk kanë fare lidhje me jurisprudencën të kenë mundësi që të bëjnë një reformë të thellë në sistemin e drejtësisë të një vendi i cili vjen nga një e drejtë totalitare? Kuptohet që kjo është një nga argumentet e radhës kur flet për absurdin e politikës shqiptare. Kurrë nuk do të jetë në gjendje të bëjë një reformë në drejtësi ky ekip drejtues në politikën shqiptare. Është një mediokritet absolut, i cili ka mundësi për të bërë reformën shqiptare të drejtësisë, aq sa ka mundësi që të kryejë një reformë në astronomi. Po sikur BE-ja t‘i vinte një kusht Parlamentit shqiptar, që ai të kryente reformën në astronomi, a do ta bënte dot ky këtë? E di që është për të qeshur, por është krejt e njëjta gjë: edhe jurisprudenca është shkencë, kurse drejtësia është epiqendra e një sistemi demokratik; prandaj si do ta kryejnë këtë reformë në vetë sistemin juridik, kur njerëzit që kërkojnë ta përmbushin këtë jo vetëm që s‘janë juristë, por nuk dinë asgjë nga fusha e jurisprudencës. Kjo është arsyeja që reforma në drejtësi ka dështuar ende pa nisur mirë; dhe do të jetë sigurisht një rutinë e cila do të bëjë sikur do të zhvendosë ca njerëz e ca kompetenca, dhe, në fund fare, do të kalojë si gjithë të tjerat; domethënë njëlloj si edhe reforma në astronomi, sepse edhe atë mund ta marrin përsipër njerëz që nuk dinë se çfarë është astronomia. Dhe e dini pse? Pikërisht për faktin se nuk dinë se ç`është astronomia, ata patjetër që do t‘u kishin thënë njerëzve se po e reformojmë shkencën e astronomisë. Por, të reformosh drejtësinë shqiptare, sot, do të thotë të ndërrosh sistemin politik, nga një sistem autokrat që ecën nëpërmjet urdhrit, në një sistem demokratik që ecën nëpërmjet drejtësisë. E kuptoni se çfarë na duhet të bëjmë?

Mazhoranca dhe opozita flasin për një pakt midis tyre për realizimin në kohë rekord të dy reformave të kërkuara nga ndërkombëtarët. A është real ky konsensus?

Nuk besoj se është një konsensus politik për të arritur diçka, por një nevojë për të dalë nga halli i përbashkët që përmenda më sipër. Do bëjnë sikur, pa ia lënë "topin" as njërës e as tjetrës, sepse nuk dinë se si mund të luhet me atë top. Patjetër që do të bëjnë një kompromis për injorancën dypalëshe që i karakterizon në fushën e drejtësisë. Reforma që po flasim, para së gjithash duhet të jetë një reformë kushtetuese. Si mendoni ju: A mund të reformojnë kontratën shoqërore të shqiptarëve drejtues që nuk dinë të formulojnë një kontratë shitjeje?

Këshilli i Lartë i Drejtësisë dhe Gjyqësori e konsiderojnë veten larg nga reforma në drejtësi. Si e shikoni këtë qëndrim?

Ata e kuptojnë më mirë krizën dhe e dinë ndërkaq që kriza është politike. Domethënë, e njohin paaftësinë e elitës aktuale politike që të njohë sistemin legal shqiptar, dhe janë tërhequr mënjanë. E pse duhet të futen në një fushë që nuk mund të operojnë dot? Pushteti gjyqësor shqiptar nuk është në krizë si profesion. Ky pushtet është në krizë në sistem. Sot ka një konflikt të hapur midis ligjit dhe të drejtës, sepse e drejta është ende totalitare dhe leniniste, kurse ligji është perëndimor. Në fund të fundit, ky është sistemi që ka ndërtuar politika në Shqipëri, sepse, para së gjithash, në funksion të shtetit, sistemet janë politike. Atëherë, si do të mund të merret me reformimin e sistemit politik pushteti i cili pret që të reformohet nën një prizëm politik? A e kuptoni se në çfarë rrethi vicioz ka hyrë gjendja në Shqipëri? Dhe a e kuptoni gjithashtu se ka ardhur më në fund koha që shqiptarët të mendohen mirë se kujt ia japin pushtetin një herë në katër vjet? Deri tani, njerëzit kanë besuar se të zgjedhurit e tyre e njohin sistemin që duan të ndërtojnë, por le ta shohin vetë se në çfarë gjendje janë të zgjedhurit e tyre, në mënyrë që gjendja të vijë e të filtrohet. Sepse nuk mund të ecet më me një të drejtë leniniste, ku urdhri ekzekutiv politik përbën thelbin e vendimmarrjes në Shqipëri, dhe për pasojë e kësaj drejtësia është një fantazmë mesjetare, njëlloj si në të drejtën feudale. Duhet të kujtohemi se me punizmin dhe dëshirat absolute të të paditurve që kanë pushtet, nuk mund të ecet më. Kriza po thellohet, sepse të gjitha këto që po flasim janë të lidhura me menaxhimin e shoqërisë. Shqiptarët nuk po administrohen dot demokratikisht. Ja, kjo është e gjitha. Prandaj ka ardhur koha të mendohemi mirë, sepse po humbasim kohë, dhe na duhet patjetër një sistem politik që të funksionojë për ta nxjerrë vendin dhe shoqërinë nga kriza aktuale.

Qeveria ndodhet këto dy muaj në një provë të vështirë. Nëse në prill Shqipëria nuk arrin të marrë një ftesë për në NATO, cili është fajtori kryesor dhe a duhet të merren ndëshkime? Përgjegjësia kryesore bie te Kryeministri Berisha apo te ministrat e tij?

Kam përshtypjen se Shqipëria do ta marrë ftesën për NATO-n. Kjo gjendje është një situatë rajonale, të cilën shqiptarët e kanë në favor. Këtë e dinë të gjitha institucionet ndërkombëtare. Por politika e lartë perëndimore e di dhe e ka kuptuar edhe faktin tjetër, që ka një elitë politike shqiptare, e cila nuk e dëshiron futjen në NATO dhe në BE; sidomos në NATO. Ne jemi në një histori të ngjashme me Italinë e vitit 1949-1952; kur gjysma e elitës politike italiane nuk e donte rreshtimin e Italisë në NATO e në institucionet e tjera perëndimore. Dhe e dini pse; sepse nuk pranonin sistemin politik të demokracisë liberale; sidomos liberalizimin ekonomik. Në fund të fundit, pushteti i tyre ishte i rrezikuar në atë sistem. Kështu ndodh edhe sot në Shqipëri: ka një pjesë të mirë të elitës politike që, për faktin që nuk e njeh, sigurisht që nuk e do sistemin e demokracisë liberale, domethënë as liberalizmin politik, dhe as liberalizmin ekonomik. Sepse ky është interesi i saj, ngaqë, në një sistem të atillë, nuk mund të sundojë. E kuptoni se në çfarë halli janë shqiptarët? Por pikërisht për këtë, unë mendoj se do të na fusin në NATO; ashtu si ndodhi edhe me Italinë post-totalitare, që menjëherë pas anëtarësimit në Paktin e Atlantikut, forcat liberale fituan përfundimisht pushtetin ndaj të gjitha tendencave totalitare e antidemokratike në Itali. Dhe dihet se kjo ishte atëherë merita e De Gasperit. Edhe në Shqipëri ne kurrë nuk do të ndahemi nga punizmi dhe makthi totalitar që na ka ndërkallur ai, nëse nuk rreshtohemi në NATO, në fillim, e në Bashkimin Evropian më pas; sepse vetëm kështu do të afrohemi realisht pranë sistemit politik që duam të ndërtojmë.

Kohët e fundit është folur për klane apo grupime brenda partisë në pushtet. Sa po e rrezikojnë këto grupime lidershipin e PD-së dhe Partinë Demokratike?

Nëse ka një gjë që s‘e kam fare në konsideracionin tim politik, është pikërisht kjo që ju po më pyesni. Unë kam vetëm një kërkesë: A e njihni sistemin e demokracisë liberale perëndimore, dhe a punoni dot në këtë sistem? Ja, kjo është deviza im që prej më se tridhjetë vjetësh dhe jam i bindur se do të vijojë po kështu gjithmonë...