Duke hulumtuar ne internet gjeta kete artikull publikuar ne gazeten "Rruga e Arberit' dhe te them te drejten u ngacmova nga faktet e pasqyruara aty, per shkakun e vetem se lufta ne diber sipas shume fakteve te tjera mund te konsideroher si fillimi i luftes civile ne Shqiperi.
Ndaj vendosa ta postoj ne forum.


Çlirimi i Dibrës


Çlirimi i Dibrës zist iu besua Divizionit të Parëtë porsakrijuar me komandant strategunDali Ndreu. Divizioni kaloi Shkumbinin
që të ndihmonte forcat partizanetë Dibrës, për çlirimin e krahinave.Brigadat e Divizionit, në bashkëpunim
të ngushtë me komandantin partizantë Dibrës, Haxhi Lleshin, të batalionittë Çermenikës, Martaneshit e të
Matit, të përkrahur nga populli liridashës,çliruan zonat në lindje të Tiranës,Zaranikën, Çermenikën, Gollobordën,
Zerqanin e Matin. Ndërsa Homeshi dhe Peshkopia u çlirua ngapartizanët e Dibrës.Komanda gjermane e kuptoi rrezikun.
Partizanët po vinin nën kontroll rrugët strategjike të lëvizjes dhe tëtërheqjes. Prandaj organizoi operacionin
luftarak kundër Divizionit të Parë dhe forcave partizane lokale.Ky operacion i quajtur “Syri i Skifterit”.
Përbëhej nga 8000 forca dhe filluan mësymjen me tri kolona me luftime të ashpra. Në këto beteja ranë
dëshmorë nga Batalioni i Dibrës në Fushë-Alie: Demir Gashi, Riza Doda,Stefan Luarasi, Hasan Braha etj. Nga
Divizioni i Parë: Myslim Shyri, Zonja Çurre,Nimete Progonati, Ropi Gostivishti,Muharrem Kardali, Xhuzepe Pinjateli,
Thanas Burnazi etj.Në dy javët e dyta të korrikut gjermanët dhe një e pjesë parisë së Dibrës,vunë nën kontroll gjithë krahinat
që patën çliruar forcat partizane.Brigata e IV u përqëndrua në Kaptinë të Martaneshit, Brigada e V luftontenë Mat,
Brigada e I dhe batalioni i Dibrës, pas luftimeve në Fushë-Alie,kaluan Korabin në Qafë të Valivaritdhe vazhduan luftën në
Rekë e Kararman.Brigada e IV në natën e 24 korrikut sulmoi në bashkëveprim me forcatvullnetare të Grykës dhe fituan mbi
batalionin e xhandarëve. Zerqani u çlirua përfundimisht. Në këtë ndeshje dhanë jetën partizanët: Niko Ligori
dhe Nazmi Durmishi. Brigada marshoi natën e 25 korrikut për Luzni. Kaloi Drinin për të çliruar fshatrat. Më 28 korrik ishin në
Fushë-Alie. Njëherësh Brigada e V lëvizi nga mali i Allamanit në drejtim të Selishtës, malit të Lukanit dhe doli
në Sinë dhe në Grykë të Nokës.Kundërshtari u fut në darë rrethimi.Më 29 korrik 1944 dy brigadat e
Divizionit të parë sulmuan Peshkopinë,ku ishin mbledhur gjithë forcat kundërshatare, të cilat qëndruan të
vendosur mbas një beteje të rreptë e të rrufeshme. Por forcat partizane e çliruan qytetin. Forcat riorganizohen
dhe sulmojnë qytetin. Forcat partizane kundërsulmojnë dhe i ndjekin deri në afërsi të Dibrës së Madhe.
Në këtë përpjekje u vra Riza Kryemadhi
dhe Shahin Merdini. Betejat në Hynoskë e Skërtec më 22 gusht dhe në Dibër të Madhe qenë të fundit
përleshje të partizanëve me nazistët gjermanë.Në të gjitha veprimet luftarake të Divizionit të Parë në Dibër morën
pjesë repartet partizane të Batalionit
të Dibrës, çetat vullnetare të Zerqanit, të Aqif Lleshit, Faik Shehut e Beshi Sufës.Pushtuesit nazistë u larguan të
vrarë të plagosur. Dibra u çlirua duke
dhënë jetën shumë dibranë në të dy krahët kundërshtarë.
Lutfi Hanku