Lufta pa krye për pushtet e shqiptarëve të Maqedonisë

Nga Ilda Mara

Shqiptarët po vriten me njëri-tjetrin se kush do të hyjë në qeveri me maqedonasit, situatë kjo e tejet e rëndë. Rezultatet e deritanishme të zgjedhjeve dhe situata e tendosur politike, e krijuar pas datës 1 qeshor, nuk janë veçse disa tregues të paaftësisë së shqiptarëve për të qenë strategë dhe pjesë e vendimmarrjes politike. Në thelb, çështjet taktike dhe luftërat për interes të ngushtë kanë lënë në hije sfidën më të rëndësishme, për të cilën shqiptarët në Maqedoni rrokën armët shtatë vjet më parë: barazinë e plotë të shqiptarëve në Maqedoni. Qëllimet e ngushta të njërës apo tjetrës parti po nxjerrin jashtë loje Marrëveshjen e arritur me aq mund në Ohër në vitin 2001.


Marrëveshja e Ohrit, në sirtar


Marrëveshja e Ohrit e parashikon Maqedoninë si një “shtet multietnik të qytetarëve”. Disa ndër pikat kryesore të Marrëveshjes së Ohrit janë barazi e plotë e shqiptarëve në Maqedoni dhe amnisti e përgjithshme për të gjithë ushtarët e Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare. Sot, shtatë vjet pas arritjes së kësaj marrëveshjeje, kanë mbetur ende disa pika pa u zgjidhur, siç është çështja e gjuhës shqipe si gjuhë tjetër zyrtare në Maqedoni. Sipas Marrëveshjes së Ohrit dhe Kushtetutës së Maqedonisë, gjuha, të cilën e flasin mbi 20 % e qytetarëve, gjithashtu është gjuhë zyrtare. Por qeveria maqedonase nën drejtimin e Gruevskit heziton dhe ende s'ka treguar ndonjë vullnet të mirë për ta vënë në jetë këtë pikë, por sigurisht bemolet e qeverisë së VMRO vazhdojnë me çështjen e reduktimit të ligjit për përdorimin e simboleve kombëtare. Është pikërisht pra kjo parti, VMRO, nën drejtimin e Nikola Gruevskit, e cila është bërë molla e sherrit e shqiptarëve, të cilët duan me çdo kusht të hyjnë në koalicion me të dhe të qeverisin Maqedoninë së bashku. Por liderët shqiptarë duhet të kenë parasysh se Gruevski, ky lider i patjetërsueshëm i Maqedonisë, ka qenë gjithnjë kundërshtar i Marrëveshjes së Ohrit. Qeveria e tij në vitin 2001 ishte ajo që çoi Maqedoninë në konflikt, sot është pikërisht kjo qeveri që la Maqedoninë jashtë NATO-s, sepse nuk pranoi të hyjë në asnjë negociatë për çështjen e emrit. Gruevski dhe qeveria që ai përfaqëson ende nuk e kanë njohur pavarësinë e Kosovës, shtetit fqinj, ndërkohë që në territorin e tij ka gati 30% të popullatës autoktone shqiptare.


Gruevski, lëmoshë shqiptarëve


Por, për fat të keq, askush prej liderëve shqiptarë deri tani nuk ka pushtet të negociojë me Gruevskin për qeverinë e re, po ajo që ata do të fitojnë, do të jetë një lëmoshë nën formën e një apo dy ministrive. Shqiptarët me sjelljen e tyre pa strategji e nxorën përfundimisht jashtë loje politikën dhjetëravjeçare, të stisur me aq mund nga liderët largpamës si Arbën Xhaferri e të tjerë. Stabiliteti politik dhe siguria në Maqedoni varen në mënyrën sesi i ndërtojnë raportet komunitetet kryesore etnike, ai maqedonas dhe ai shqiptar. Nëse nuk gjendet një gjuhë e përbashkët, nëse nuk ka një besim reciprok mes tyre, Maqedonia nuk mund të ecë përpara, madje as nuk mund të ekzistojë. Nuk mund të pretendohet për ura komunikimi mes shqiptarëve dhe maqedonasve, kur ato nuk funksionojnë mes vetë shqiptarëve. Kjo politikë joproduktive e politikanëve shqiptarë të Maqedonisë ka bërë që Tirana zyrtare dhe Prishtina zyrtare të distancohen nga kjo situatë pa fund e krye.


Fundi i shtetit multietnik maqedonas


Cilado qoftë partia shqiptare, e cila do të futet në qeverinë e Gruevskit, ajo do të jetë e humbur, s'do të ketë asnjë impakt dhe do të përdhosë përfundimisht përpjekjet shtatëvjeçare për të drejtat e shqiptarëve. Ali Ahmeti, në veçanti, duhet ta ketë të qartë se hyrja në koalicion me VMRO do të çmontonte përfundimisht tezat e tij politike dhe do të hidhte baltë mbi betejat e tij që prej vitit 1981 në mbrojtje të çështjes shqiptare. Ky qorrsokak i pështirë ka dy lloj zgjidhjesh: e para konsiston në një dialog që duhet të nisin dy partitë e mëdha politike shqiptare, Partia Demokratike Shqiptare e Menduh Thaçit dhe ajo e Bashkimit Demokratik për Integrim e Ali Ahmetit, që të punojnë së bashku për realizimin e pikave të parealizuara të Marrëveshjes së Ohrit, të punojnë së bashku për të ardhmen e komunitetit shqiptar të Maqedonisë, po dhuna që i ka kapur të dy partitë, s'ka për të lënë shteg për realizimin e një ideje të tillë. Ndërsa zgjidhja e dytë konsiston në hedhjen poshtë të Marrëveshjes së Ohrit dhe kthim në një rikonfigurim të ri Maqedonisë mbi baza etnike, ku secili nga komunitetet të vetëqeveriset!


Autorja është studiuese dhe këshilltare pranë revistës franceze “Politique Internationale”