Fakte autentike që hedhin dritë mbi ngjarjet dramatike ndaj minoritetit shqiptar në Greqi (1940-1945)Nga Kastriot Demi



Krahina e Çamërisë vazh

dim i truallit arbnor nga

pikpamja gjeografike që ndodhet nën tiraninë greke kufizohet në veri me malet e Nëmëçkës, Strugës, Muradies, Camandajt Konispolit dhe zbret poshtë në det gjer në kepin e Stillos, në lindje me nënprefekturën e Konicës dhe Janinën, në jug me nënprefekturën e Artës dhe shkon gjer në gjiun e Prevezës, në perëndim laget nga deti Jon. Vendi është vazhdim i maleve, politikisht dhe etnikisht janë shqiptare me Nëmëçkën, Strugën e Camandan.

Atdhetari i madh Ndre Mjeda në një nga vargjet e tij thotë:

Prej Tivari në Prevezë

Gjuha e kombit është një

Ku lëshon dielli ato rreze

Që veç toka e tij e di…….

Ndërsa Janullatua me ish presidentin grek Stefanopullos bënë homazhe me qirinj në dorë në varret e sajuara të ushtarëve grek ( shih fotografinë).

Lumi kryesor është Tiamis (kalamar) që përshkon fushën e Gumenicës dhe të Pilatit. Ky vend përbën një bukuri të veçantë me një popullsi fisnike që në shekuj ka mbrojtur krenarinë kombëtare në çdo rrethan.

Ishte Myrto Hamzaj që me trimat e tij në Tripol të Peloponezit që ju kundërvu pash Xheraldin të Rumelisë në fillim të shek të XIX. Muza popullore këndon:

Dëgjo o Xheraldin pashë i Rumelisë

Ato bujudiurtë që më dërgon i bëj copë, i bëj thërime Me ata djem,trimat e mi.

Trimëria dhe fisnikëria e këtij populli ka tërhequr vëmëndjen edhe të pesonaliteteve të huaj si Lord Bajroni, Falmerajn etj. Muza popullore vazhdon me këngën:

O Sulo Kallapollati

Mbahu se të vjen imdati

Xhafer Demi nga Filati

Osman Kuçi nga Zhulati.

Kjo tregon që populli çam ka luftuar së bashku me trimat e labërisë për pavarësinë kombëtare.

Ago Pronjua ndonëse në rrethana të vështira iu kundërvu pushtuesve turq. Historia e këtij populli është e zgjeruar, por thjesht cituam një pjesë të saj. Fatkeqësisht si rezultat i akrobacive të fuqive të mëdha kjo krahinë padrejtësisht iu aneksua mbretërisë së Greqisë. Kështu filloi rruga e golgotës të këtij populli të martirizuar.

Në hapat e para të pushtimit në 1913 – 1914 u pushkatuan në qytetin e Paramithisë 72 prijës shqiptar të moshave të ndryshme. Lidhur me këtë po i referohemi fakteve autentike të nxjerra nga historiografia greke. Dokumentat e fotokopjuara janë një akt –akuzë për autoritetet greke. Politika greke e prirur nga shovinizmi klerikal përcaktoi vijën e spastrimit etnik. Kjo politikë detyroi shumë banorë të marrin rrugën e mërgimit, ndërsa pjesa tjetër iu nënështrua dhunës, persekutimeve, vrasjeve dhe grabitjeve. Deklaratat e udhëheqësve të mbretërisë greke nuk janë gjë tjetër, por pasqyrimi i hipokrizisë, gënjeshtrës dhe demagogjisë. Ish guvernatori i Epirit, Petihaqis deklaron: “Ne do ju dëbojmë me çdo kusht”. Diktatori grek me profil nazi-fashist Johanis Metaxa që e zhyti Greqinë në kaos gjatë viteve 1935-1940 u bë pasqyrimi më i ulët i shovinizmit grek dhe i ambicjes për spastrimin etnik të cilën e përjetoi minoriteti shqiptar. Kjo vijë u realizua përfundimisht nga një aventurier i quajtur Napolon Zerva.

Dokumentat që i bashkangjiten këtij artikulli pasqyrojnë në tërësi egërsinë ndaj shqiptarëve të krahinës së çamërisë.

Përgjithësim:

Ndonëse jemi në një kohë që raportet në shkallë botërore kanë ndryshuar me pik orientuese paqen e mirëkuptimin midis popujve, në Greqinë, anëtare e BE-së që valviten flamujt e demokracisë dhe të humanizmit qarkullojnë qarqe ultrashoviniste që si piksynim kanë territorin e Shqipërisë jugore. Këto qarqe të bekuara nga kleri obskurantist provokojnë dhe ulërijnë për ekspansion ndaj fqinjëve dhe shëmbull tipik është deklararta e Kryepiskopit të Selanikut Anthimos. Nëse flitet për mirëkuptim, fqinjësi dhe humanizëm, pushteti i sotëm grek duhet të njohë të vërtetën dhe mos të tërhiqet nga ato qarqe qe destabilizojnë rajonin. Flitet për miqësi në shumë fusha me Shqipërinë, gjersa është kështu shqiptarët e Çamërisë janë gjak i tërë popullit shqiptar dhe kurrsesi nuk mund të ndahet qëllimisht për të justifikuar krimet ç’njërëzore, grabitjet dhe dhunimet që demonstrohen në dokumentat e mësipërme. Problemi i minoriteti shqiptar në Greqi i persekutuar mizorisht dhe i dëbuar nga trualli i tij, as ka qënë dhe as nuk do të jetë i mbyllur siç ka deklaruar zoti Simitis ish kryeministër i Greqisë, por do të qëndrojë i hapur deri në zgjidhjen përfundimtare.

Uroj që viti 2008 të jetë viti i realizimit të dëshirave të minoritetit shqiptar në Greqi të shohë atdhenë e tij të përgjakur së bashku me kompensimin e dëmëve të mëdha që i kanë shkaktuar atij. Dy popujt tanë që i lidh dhe e kaluara historike kanë dëshirë dhe shpresojnë të bëhen faktor miqësie dhe mirëkuptimi për stabilitetin dhe paqen në rajonin ballkanik në kuadrin e normave dhe parimeve të bashkësisë Europiane.

Me gjithë urimet e dëshirës së mirë do të nënvizoj se nga qarqe ekstreme nacionaliste që veprojnë në Greqi, qytetin e Gjirokastrës e konsiderojnë qëndrën e të ashtuquajturës “Vorio Epir”. Për çfar “Vorio Epir” e keni fjalën? Duhet ta keni më se të qartë se Shqipëria është tërësisht e shqiptarëve me përjashtim të një pakice të vogël grekofonësh që demokracia shqiptare I bëri nga punonjës bujqësie pronar tokash dhe që përfaqsohen me ministra dhe përgjegjësira të tjera të larta.

Qyteti i Gjirokastrës është bastioni i shqipatrizmit ndër shekuj ku vringëllonin shpatat e Zenebizve e të Shpatajve. Gjirokastra ka qënë qytet kompakt i heronjve të Labërisë kreshnike, e Zenel Gjolekës, Zylyftar Podës dhe e heronjëve të pavarsisë Çerçizit e vëllezërve Frashëri e Petro Nini Luarasit e At Staf Melanit dhe më gjerë në Shqipërinë e jugut që përbëhet nga 98% shqiptarë kompakt nga gjuha dhe kombësia atdheu i trimave si: Sali dhe Gani Butkës e Mihal Gramenos e shumë të tjerë që përbëjnë panteonin e lëvizjes tonë kombëtare. Po ç’farë të themi, për fantazinë e qarqeve shoviniste greke që edhe sot e kësaj dite shohin ëndrra me sy hapur. Na impononi t’ju themi se pjesa dërmuese e kësaj popullsie rreth 89% janë myslymanë.

Çuditërisht këto ditë të Janarit në qytetin e Gjirokastrës u zhvillua një ceremoni festive e minoritetit të vogël grek në të cilën vërshuan nga qyteti i Janinës prefekta dhe nënprefekta, priftërinj e zyrtarë të tjerë për të përshëndetur këtë festë. Për sa i takon ceremonisë festive kleriku bekoi dhe ndau një tortë për të ëmbëlsuar të pranishmit. Do ishte me vënd që këtë tortë ta shijonin më shumë në Derviçan ose në Jorgucat, por kurrsesi në Gjirokastër bastionin e shqiptarizmit. Çuditërisht Vangjel Dule bëri një deklaratë me përmbajtje kërcënuese për administratën në pushtet me thënien që: “Në q.se nuk bëhen ndryshime në qeveri, ne do dalim nga koalicioni”. Nëse nuk merr përgjigjen e duhur parlamenti ynë ka atdhetarë të tregojnë se ku e ke vëndin ti Dule.



Libri “ Kujtimet e një luftëtari”

6- Një përshkrim për krimin që u bë në Picar

Batalioni ynë bëri një krim të ndyrë që përbën një faqe të zezë në historin e tij. Ja si u bë krimi i shëmtuar në Picar nga batalioni ynë. Siç marshonim pamë të na shoqëronin reshteri Liakopolos dhe ushtari Hajdhusi që kishin të arrestuar hoxhën e Picarit dhe Omer Demon (nga Gurrëza). Pas pak ata devijuan dhe nuk vonoj kur u dëgjuan krisma armësh, Kuptuam se u bënë martirë. Ata u vranë me urdhër të majorit dhe një oficeri për arsye fetare dhe armiqsore personale. Për të justifikuar krimin akuzuan se shkelën ikona dhe flamurin. Sipas fshatarëve grek viktimat ishin njerëz fisnik dhe filogrek.

7-Në librin Mysliman të Epirit znj. Elefteri Manda shkruan në fq.87: “Me vendosjen e regjimit të 4 Gushtit të nazistit Metaksa, në çamëri u zbatuan masa friksimi, arbitrariteti, arrestime, burgime dhe rrahje nga autoritetet zyrtare, gjithashtu ishte i ndaluar përdorimi i gjuhës amtare në vendet publike”. Në vijim të masave shtrënguese kryetari për këmbimin Manuel Delara deklaron se shqiptarëve iu rikuizuan 3419 shtëpi. Më gjithë protestat ndaj autoriteteve greke këto masa vazhduan me qëllim që të impononin largimin e popullsisë.
Gazeta Ndryshe