Violinisti austriak tregon për njohjen e tij me artin dhe kulturën shqiptare, Intervistoi: Julia Vrapi Vjen për herë të parë në Shqipëri, por me artin shqiptar ai është njohur para 40 vitesh. Violinisti austriak Andreas Reiner ishe këto ditë në Tiranë i ftuar për të interpretuar në një koncert që zhvillohet nga sezoni i “Klasik” në kuadër të 200 vjetorit të lindjes së Mendelsonit. I njohur jo vetëm në vendin tij, por dhe në shumë vende të botës, austriaku Reiner në një intervistë dhënën për gazetën “SOT” tregon se artistët shqiptarë janë të talentuar, dhe ai ka pasur shumë studentë të mirë shqiptarë. Sot violinisti Reiner është një prej artistëve më të njohur botërorë, i cili për herë të parë shkeli në Tiranë pas shumë vitesh kur ai kishte dëgjuar për këtë qytet, një vendet që siç thotë ai është në zhvillim. Në këtë intervistë violinisti Reiner tregon se si ishte njohja e tij me artistët shqiptarë, por na zbulon dhe disa detaje të aktiviteti të tij artistik gjatë këtij viti. -Vini për herë të parë në Shqipëri dhe merrni pjesë në koncertin e parë që zhvillohet për nder të kompozitorit gjerman Mendelson. Si ndiheni? Për mua është shumë e rëndësishme që të jem në përvjetorin e 200 të lindjes së Mnedelsonit, i cili është një kompozitor shumë i madh gjerman. Për mua është një nder dhe një kënaqësi shumë e madhe që të luaj në koncert dhe të jem në këtë përvjetor të tij në Shqipëri. Unë e njoh muzikën dhe shkollën violinistike shqiptare shumë mirë, sepse kam pasur studentë shumë të mirë në Gjermani. Por unë njoh dhe violinistin tuaj më të shquar që është Tedi Papavrami. Gjithmonë kur e mendoj këtë artist më rritet dhe përgjegjësia për të luajtur në Shqipëri. Ndje një kënaqësi shumë të madhe që unë do të luaj këtë koncert të Mendelsonit në Teatrin e Operës dhe Baletit. -Përpara se të vinit në Shqipëri çfarë dinit për muzikën shqiptare? Unë jam austriak dhe vendi im ka pasur lidhje të hershme me Shqipërinë. Përveç kësaj unë jam i interesuar për politikën këtu .Unë e kam ndjekur zhvillimin politik të Shqipërisë, para viteve ’90, por dhe pas ndryshimeve që u bënë pas viteve ‘90. Kjo më ka bërë që të jem një njohës i mirë i vendit tuaj Shqipërisë, por edhe i kulturës shqiptare, duke ditur që kam pasur dhe kontakte me shumë shqiptarë. Gjatë turneve të mia që kam zhvilluar nëpër Evropë kam bërë shumë koncerte dhe në vendet që ju rrethojnë si Maqedoni, Mal të Zi,etj. Vetëm në Shqipëri nuk kisha ardhur, por isha shumë i lidhur me historinë tuaj dhe kulturën shqiptare. -Kur jeni njohur për herë të parë me artin dhe kulturën shqiptare? Unë fëmijërinë time e kam kaluar në Vjenë dhe atje kam takuar dhe shumë muzikantë shqiptarë. Unë ndjej respekt për ata, sepse sa herë që takoj ndjej se është diçka e veçantë dhe futem menjëherë në komunikim me ata. Ndjej se është diçka shumë e mirë dhe ndërmjet artistësh ne shkojmë shumë mirë. Kam përshtypje shumë të mira qoftë kur unë isha fëmijë, por dhe tani që njoh muzikantët shqiptarë që më japin një kënaqësi të veçantë kur bashkëpunoj me ata. -Thatë që në fëmijërinë tuaj jeni njohur me artistë shqiptarë, por në atë kohë në Shqipëri ishte një sistem tjetër. Çfarë mbani mend gjatë takimit me ata, për sa i përket artit në vendin tonë? Unë nuk mund të flas për emra të veçantë, pasi kanë kaluar shumë kohë mbi 40 vjet, por megjithatë unë e kam të fiksuar në mendjen time që në atë kohë po të tregoje se ai ishte një violinist shqiptar të gjithë kishin respekt, sepse ishte diçka që në Vjenë ka ngelur si emër nuk është dikush i panjohur, por kur thuhet se ai është një muzikant shqiptar respekti dhe vëmendja është më madhe. -Me shqiptarët ju jeni njohur para 40 vitesh, ndërkohë që për herë të parë vini në Shqipëri. Cilat janë përshtypjet tuaja? Kam pak kohë që kam mbaruar dhe nuk kam pasur shumë kohë që të lëviz. Ne jemi duke bërë prova, e megjithatë kam dalë disa herë nga hoteli për të shëtitur në qytet. Ajo që më ka bërë përshtypje kanë qenë njerëzit. Në vendin tuaj njerëzit janë shumë miqësorë, shumë të dashur. Duket se është një vend që është në zhvillim. Shikohet e reja, ka shumë ndërtime të reja etj. Në fakt mendoj se ka akoma shumë gjëra për t’u bërë, por ajo që më pëlqen është se njerëzit janë në lëvizje. -Jeni një artist i njohur dhe po prezantoheni me sukses në skenat botërore. Si ka nisur rruga juaj artistike me instrumentin e violinës? Në moshën tre vjeçare unë i kam frikësuar prindërit e mi, sepse sa herë që dilte në radio një simfoni e Moxartit apo një koncert për trompë dhe orkestër i Haydenit, unë filloja dhe qaja gjatë gjithë kohës. Isha aq i impresionuar dhe aq habitur nga muzika, sa pas kësaj prindërit e mi nuk dinin se çfarë të bënin me mua, pasi unë isha në një botë tjetër. Xhaxhai im, i cili luan me violinë për pasionin e tij dhe nuk është profesionist më çoi tek një profesor dhe kështu ndodhi që unë shkova të studioja për violinë dhe nuk është se doja patjetër që të studioja violinë, pasi unë doja shumë muzikën dhe nuk kishte rëndësi instrumenti. Që në moshë të vogël mbaja mend, që për mua ishte e pa arritshme. Ishte e rrallë dhe gjithmonë sa dilte ndonjë muzikë në radio unë habitesh dhe harroja çdo gjë që ishte përreth. Dhe kjo bëri që unë të nisja rrugën drejt fushës së muzikës. -Cili është kompozitori i preferuar për ju? Në artistët e kemi të vështirë që të veçojmë kompozitorin më të mirë, apo më të dashur sepse secili ka meritat e tij. Megjithatë nëse unë mund të them diçka është se unë kam një lidhje të veçantë me kompozitorin e njohur rus Vladimir Shoskotaviç. Duke lënë menjëanë anën politike të disa veprave të tij, unë e ndjej si kompozitorin më direkt pas Haydenit. Ai për mua është Haydeni modern , sepse muzika e tij ka qenë direkt. Ka pasur karakterin vallëzues, ka pasur një bukuri qiellore,duke e përzier me brutalitetin e jetës së Bashkimit Sovjetik të atëhershëm. Duke qenë se unë jam sot primar i kuartetit të 15 harqeve “Rosamunde”, edhe Shostakoviç së bashku me 15 kuartete e Bethovenit janë dy shtyllat kryesore të jetës sonë koncretore , por dhe të repertorit gjithashtu. Nëse unë do të veçoja kompozitorët për mua janë Shostakoviç dhe Bethoveni. -Cilat do të jenë koncertet në vijim të aktivitetit tuaj artistik? Unë jam profesor në Shkollën e Elsenit dhe pasi të mbaroj koncertet në Tiranë do të shkoj tre dite në Mynih, sepse aty jetoj dhe do të bëj prova me kuartetin. Më pas unë do të largohem në Barcelonë, Maltë, Mynih etj. Jam tërë kohës me aktivitete artistike. -Kuarteti që ju keni krijuar ka fituar disa çmime, dhe ju zhvilloni një aktivitet të ngjeshur artistik me këtë kuartet. Ç’mund të na thoni për krijimin e tij? Kuarteti “Rosamunde” është një nga kuartetet më të njohur të botës. Ai është formuar në vitin 1991. Unë dhe dy instrumentistë të tij kemi qenë më parë në orkestrën e Mynihut dhe kur krijua si kuartet ne bëmë një vit e gjysmë vetëm prova, nuk zhvilluam koncerte. Dy koncertet e para ne i kemi pasur në Berlin dhe Mynih. Duke qenë se këto koncerte patën sukses ne morëm kontratë për të bërë CD dhe më pas u bëmë të famshëm. Ishin këto dy koncerte që na dhanë shtysën kryesore, që ne u morëm vetëm me kuartetin. “Rosamunde”. Kuarteti është puna ime artistike dhe që nga ajo kohë unë nuk vazhdova më me orkestrën e Mynihut. *************************************** Të dhëna mbi violinisti Andreas Reiner I lindur në Vjenë dhe i rritur në Eisenstadt, në qytetin e Joseph Haydn, ka marrë formimin e tij në violinë tek Werner Ehrenhofer, Edith Steinbauer dhe Itzhak Perlman. Talenti i tij u shfaq që në moshë të vogël e si rrjedhojë ai do të luante koncertin e tij të parë solistik në moshën 7 vjeçare. Që nga ajo kohë ai ka luajtur në pothuajse të gjitha vendet evropiane, në Amerikën e Veriut dhe të Jugut si dhe në Japoni. Shumë recitale dhe koncerte të muzikës së dhomës ai i ka luajtur me Christian Zacharias, Roger Vignoles, Aci Bertoncelj, Murray Perrahia dhe Gerhard Oppitz. Ai gjithashtu ka qenë në shumë koncerte si solist së bashku me Heinrich Schiff në koncertin për violinë dhe violonçel të Johannes Brahms. Pas një kohe të shkurtër si koncertmaester i Orkestrës Filarmonike të Mynihut nën drejtimin e Sergiu Celibidache. Në vitin 2008 Andreas Reiner ka marrë çmimin më të rëndësishëm të muzikës klasike në Gjermani, çmimin “ECHO”. Andreas Reiner është profesor i muzikës së dhomën në shkollën e lartë të muzikës Folkëang në Essen dhe luan në violinën e famshme “King Max-Joseph”.
SOT