Njeriu hije i Serbisë

Nga Stefanie Bolzen, “Die Welt”

Ishte një ditë gri dimri, mjaftueshëm e ngrohtë për stinën. Tre burra kishin marrë rrugën me shpejtësi në drejtim të kryeqytetit serb: përfaqësuesi i Lartë i BE për Politikën e Jashtme, Javier Solana, komisioneri për Zgjerimin, Oli Rehn dhe ministri i Jashtëm gjerman, Frank-Walter Steinmeier.
Trojka e nivelit të lartë kishte një kërkesë urgjente: partitë demokratike të Serbisë duhet të formonin një koalicion pro-evropian pas zgjedhjeve parlamentare të vitit 2007. Që në atë kohë në Bruksel ishte ndezur debati për Kosovën.
Partneri më i rëndësishëm për të tre: si atëherë, edhe sot, kryeministri Vojislav Koshtunica, partia e të cilit kishte gurin vendimtar në peshoren e pushtetit. Koshtunica kërkoi kohë. Përfundimisht ai u kthye në sallë me një mimikë që nuk transmetonte aspak sinjale të mira. Ajo çka pasoi, ishin thjesht dokrra ndaj trupës së Brukselit. Pak më vonë, delegacioni u nis për kthim- me duar bosh.
Përpara zgjedhjeve kyçe të së dielës, që do të përcaktojnë, nëse posti më i lartë në Serbi do i takojë proevropianit Boris Tadiç ose radikalit, mikut të Moskës, Tomislav Nikoliç, Koshtunica do ketë përsëri rolin e mbretit të plotfuqishëm. Kësaj radhe ai nuk do i japë mbështetje presidentit në detyrë, Tadiç. Edhe pse nuk ka deklaruar ndonjë pëlqim për kandidatët, ky qëndrim i tij duket në favor të Nikoliç, shefit të Partisë Radikale Serbe.
Kjo të surprizon dhe të fut në konfuzion njëkohësisht. Koshtunica është në koalicion qeverisës me Tadiç. Dhe një kalim pushteti te radikalët do bënte që pjesa e mbetur e Jugosllavisë të kthehet më afër Moskës dhe të izolohet nga pjesa tjetër e Evropës.
Por Serbia nuk është një vend normal evropian dhe kjo ka të bëjë shumë dhe me Vojislav Koshtunicën, nacionalistin e ashpër fetar.
Më 5 tetor 2000, ky njeri qëndroi në ballkonin e Bashkisë së Beogradit, i entuziazmuar nga turma që kishte rrëzuar me protesta diktatorin Slobodan Milosheviç. Një “moment magjik”, kështu e përshkruanin dëshmitarët.
“Mirëmbrëma, të dashur serbë të çliruar”, - thërriste Koshtunica në mikrofon. Në këtë moment dukej se profesori i juridikut, i lindur në vitin 1944, kishte marrë misionin për bashkimin e vendit dhe shërimin e plagëve të tij. “Ishte njeriu i duhur, në kohën e duhur”, - shkruantë atë kohë revista amerikane “Time”. Por, ana karizmatike e kryeministrit Zoran Djindjic e linte në hije Koshtunicën. Dhe në fakt, ai këtë donte. Koshtunica nuk është si Djindjic, një njeri i kompromisit, që pagoi dhe me jetën e tij në mars të vitit 2003. Kompromis duhet të bëjë dikush që do ta nisë nga fillimi.
Njeriu, që dikur kishte mbrojtur doktoraturën me një punim për Kushtetutën e Shteteve të Bashkuara, u kthye kundër perëndimit.
Sulmi me bomba i NATO-s mbi Beograd në vitin 1999 po ndikonte gjithmonë e më shumë politikën e Koshtunicës dhe do vazhdojë të bëjë kështu, për sa kohë të ketë pushtet.
“Koshtunica i urren Shtetet e Bashkuara. Dhe ai jeton metafizikën”, - thotë një ish-shoqërues i tij i ngushtë.
Sferës metafizike, ku jeton Vojislav Koshtunica, i përket besimi i tij, se ka një mision historik. Identiteti i Serbisë lidhet ngushtë që nga beteja e humbur në fushën e Kosovës në vitin 1389 me këtë vend. Të mos humbasim Kosovën, ky është misioni i Koshtunicës. Për të është i gatshëm të bëjë çdo gjë, madje dhe izolimin e Kosovës.
Por, kush beson se Koshtunica është armiqësor me botën dhe se preferon që të rrijë më mirë në shtëpinë e tij të vogël në Beograd, së bashku me macet, gabohet. Ai ka zgjeruar rrethin e përkrahësve me lojtarë të rinj.
“Koshtunica e di se duhet të luajë me lojtarë të rinj në Perëndim”, - thotë një diplomat i lartë gjerman.
Që nga ndryshimet e vitit 2000, ky manipulues e ka tërhequr sipas ritmit të tij Bashkimin Evropian.
Po të mos ishte për revoltën e holandezëve, ministrat e Jashtëm të BE do të kishin miratuar nisjen e bisedimeve me Serbinë për anëtarësim në BE, pa marrë parasysh një nga kërkesat kryesore, atë të arrestimit të të kërkuarit për krime luftë, Ratko Mladiç.
Për Koshtunicën kjo do të ishte një nga fitoret e mëdha.
Nuk është e pamundur që Tadiç të fitojë të dielën. Për Koshtunicën është njësoj. Ai do të provokojë zgjedhje të reja për të krijuar një koalicion me radikalët. Serbia nuk ka ndërmend ta humbasë Kosovën nën drejtimin e Koshtunicës. Nëse do vendosë BE dhe SHBA për pavarësinë e saj, kjo do bëhej kundër vullnetit serb. Legjenda e martirëve nuk do mbaronte, ajo do vazhdojë më tej. Edhe kjo do të ishte për një serb, një mision historik.