Studimet e fundit të bëra nga neuroshkenca japin disa fakte intriguese në lidhje me atë që truri i disa lloj kriminelëve është i ndryshëm nga ai i njerëzve të zakonshëm. Ndërkohë që këto zbulime mund të përmirësojnë të kuptuarit tonë për sa i përket sjelljes së kriminelëve, ato ngrenë gjithashtu çështje morale në lidhje me mënyrën se si shoqëria duhet që t’i përdorë këto informacione për të luftuar krimin.

Në një studim të kryer së fundi, shkencëtarët kanë ekzaminuar 21 persona me çrregullime personaliteti dhe sjellje antisociale, tipare që karakterizojnë shumë kriminelë. Ata që e kanë këtë lloj çrregullimi “zakonisht nuk kanë asnjë ide se çfarë është e mirë dhe çfarë është e keqe. Ata mund të shkelin ligjet dhe të drejtat e të tjerëve pa e kuptuar se çfarë janë duke bërë, ose më mirë pa e kuptuar se janë duke bërë diçka shumë të keqe”, thuhet në studim. Skanimi i trurit që u është bërë personave me sjellje antisociale, krahasuar me skanimin e trurit të njerëzve të tjerë që kanë sjellje normale, tregon për një reduktim mesatarisht me 18% të volumit të trurit në lobin frontal të tij, të kategorisë së parë të personave, pra antisocialëve. Një tjetër studim i botuar në vitin 2009, krahason 27 psikopatë – pra njerëz me çrregullime të mëdha të personalitetit dhe sjellje antisociale – me 32 njerëz të zakonshëm. Te të parët, shkencëtarët vunë re deformime në një tjetër pjesë të trurit të quajtur amigdala, me një hollim të kësaj pjese në rajoni e quajtur korteks, si dhe me një reduktim të ndjeshëm të vëllimit të kësaj zone. “Amigdala është vendi ku ndodhen emocionet. Psikopatët nuk kanë emocione. Atyre u mungon ndjeshmëria, keqardhja dhe ndjenja e fajit”, thuhet në këtë studim. Në vijim të dallimeve trupore, njerëzit që përfundojnë me dënime për krime shpesh shfaqin dallime në sjelljen e tyre krahasuar me njerëzit normalë. Në një tjetër studim afatgjatë kryer në Britaninë e Madhe morën pjesë 1795 fëmijë të lindur në dy qytete. Ata ishin nga mosha 3 deri në moshën 23 vjeç. Studimi është marrë me matjen e shumë aspekteve të këtyre individëve gjatë rritjes dhe zhvillimit të tyre dhe në fund doli se 137 prej tyre kur u rritën u shndërruan në kriminelë. Një nga testet që u bë me pjesëmarrësit trevjeçarë në këtë eksperiment kishte për qëllim reagimin e fëmijëve ndaj frikës. Ky test quhej “situata e frikës”. Eksperimenti bënte bashkë lidhjen me një tingëllimë dhe një dënim, si për shembull shoku elektrik, ku më pas bëhej matja e kundërveprimit të pavullnetshëm të këtyre fëmijëve, pasi dëgjojnë tingullin që shoqërohet me goditjen elektrike. Në këtë rast kërkuesit gjetën një mungesë të dukshme të frikës tek ata trevjeçarë që më pas u bënë kriminelë. Këto të dhëna janë publikuar në janar të vitit 2010 në revistën “American Journal of Psychiatry”.
Baza neurologjike e krimit

Në përgjithësi, të gjitha studimet nxjerrin në pah një tablo, në të cilën bien në sy ndryshimet e dukshme biologjike mes njerëzve që kryejnë krimet e rënda dhe atyre që nuk i kryejnë ato. Ndërkohë që njerëzit me çrregullime të sjelljeve, madje edhe psikopatët, jo të gjithë i shkelin ligjet dhe jo të gjithë kriminelët kanë të njëjtat kritere të çrregullimeve, mes tyre ka një korrelacion të dukshëm. Sipas studimeve, një nga shkaqet e krimeve është situata neurologjike e individëve. Për më tepër një numër i madh i këtyre dallimeve të trurit mund të maten dhe të vihen re që hershëm në jetë. Këtë e tregoi edhe eksperimenti me fëmijët trevjeçarë. Pra, shumë më parë se personi të ketë zhvilluar si qenie e rritur tendencat psikopatike apo të ketë kryer krim. Kriminologia Nathalie Fontanie e Universitetit të Indianës, merret me studimin e tendencës së të qenët zemërgurë dhe mungesës së emocioneve te fëmijët 7 deri në 12 vjeç. Fëmijët me këto tipare duket se kanë një rrezik më të madh për t’u shndërruar në psikopatë në moshën e tyre të rritur. “Ne nuk jemi duke sugjeruar këtu se disa fëmijë janë psikopatë, por mendojmë se ka disa tipare të veçanta të personalitetit dhe sjelljes së tyre, të cilat i grupojnë disa fëmijë që kanë një rrezik më të madh se të tjerët që të zhvillojnë sjellje antisociale”, thotë mjekja. Ndërkohë, një tjetër studim tregon se këto lloj tiparesh në fakt nuk janë të fiksuara, pra nuk shfaqen njëherë e mirë dhe përgjithmonë te një individ. Pra, nëse disa fëmijë kanë disa tipare në një moment të hershëm, mund të ndodhë që ata të ndryshojnë kur të rriten dhe kjo tregon se gjithsesi gjërat nuk janë të fiksuara përfundimisht. Megjithatë flitet gjithmonë për rregulla që kanë përjashtimet e tyre. Ndërkohë tek ata fëmijë te të cilët vihen re tri tipare të tilla mund të ndërhyhet hershëm në mënyrë të ndryshme, pra mund të zbatohen masa parandaluese. Sigurisht që në një rast të tillë do të ishte e nevojshme një punë e mirë me familjarët e fëmijës, prindërit, apo kujdestarët e tij. Madje janë të shumë ata neuroshkencëtarë që mendojnë se duke qenë se truri është fleksibël dhe plastik mund të ndryshojë nëse mbi të do të ushtrohet një lloj i caktuar ndikimi. Madje ka nga ata që mendojnë se ndryshimi mund të ndodhë edhe në moshë të rritur. Sipas Patricia Brennan në Universitetin Emory në Atlanta, biologjia nuk është fati, ka shumë, shumë vende dhe hapësira ku mund të ndikosh në mënyrë që të ndryshosh jo vetëm fëmijët, por edhe të rriturit. Për më tepër sjellja kriminale nuk është një sjellje e fiksuar njëherë e mirë. Psikologu Dustin Pardin i Universitetit të Pitsburgut, ka zbuluar pas një sondazhi të gjatë studimor, se katër nga pesë fëmijë që në moshë të hershme kanë sjellje prej kriminelësh të vegjël, kur rriten nuk e vazhdojnë një gjë të tillë. Kështu ai ka kryer edhe një studim mes atyre që kanë pasur sjellje kriminale në një moment të caktuar të jetës, duke hequr dorë më pas dhe atyre që vazhdojnë të kenë sjellje të tilla pa hequr dorë. Në këtë rast u pa se pavarësisht se njëra palë kishte hequr dorë, nuk demonstronte ndryshime të mëdha trunore me ata kriminelë që mund të quheshin kronikë. Pra ndoshta ndryshimi në tru në disa raste mund të mos jetë domethënës.
Mëdyshjet etike

Por edhe ideja e ndërhyrjes për të ndihmuar fëmijë të cilët demonstrojnë sjellje të caktuara në fëmijërinë e tyre ka probleme të caktuara etike. Për këtë mbeten shumë pyetje ende pa një përgjigje. Kështu, për shembull, a duhet vënë fëmijë të tillë në një mbikëqyrje dhe mjekim të detyruar kur zbulohen faktorët e riskut? Apo: Kush duhet të vendosë për një gjë të tillë? A duhet që shteti të krijojë njësi të cilat të detyrojnë edhe prindërit që t’ua nënshtrojnë fëmijëve të tyre trajtime të tilla? Por psikologët thonë se këto mënyra nuk janë të vetmet me të cilat duhet të ndërhyhet. Sipas tyre, nuk është e nevojshme që të bëhen ndërhyrje kirurgjikale në tru për të ndryshuar mënyrën e sjelljes së njerëzve, sepse ajo mbi të gjitha ndryshon përmes programeve sociale, pra ndërhyrjeve sociale. Kështu, disa studime tregojnë se fëmijët, të cilët shpalosin qëndrime shumë të ftohta dhe aspak emocionale, nuk kanë një kundërpërgjigje të mirë edhe ndaj sjelljeve të zakonshme të prindërve apo edhe metodave tradicionale të dënimit. Në vend të dënimit të sjelljes së keqe programet e posaçme sociale mund të merren me shpërblimin që mund t’u jepet këtyre fëmijëve për ato anë pozitive të sjelljes së tyre. Ka edhe çështje të tjera që kanë të bëjnë me etikën kur bëhet fjalë për identifikimin e personave problematikë, apo edhe fajësimin apo shfajësimin e tyre për krimet që bëjnë, duke qenë se ato mund të jenë pasojë e ndryshimeve biologjike në tru. Me pak fjalë duhet të quhet përgjegjës një njeri për veprimet e tij, duke qenë se ai ka probleme në tru? Kështu, për sa u përket psikopatëve ata e njohin të mirën dhe të keqen, pra dallimin mes tyre, por nuk kanë ndonjë ndjesi se cila është e mirë dhe cila është e keqe. Por nëse kjo vjen nga një problem në tru, a duhet që t’i dënojmë aq ashpër sa ç’i dënojmë? Disa neuropsikologë thonë se psikopatët nuk mund të kenë përgjegjësi të plotë për atë që kryejnë. Ky arsyetim ka bërë që me këtë problem të merren edhe njerëzit e ligjit, të cilët e dinë që në këtë rast ndodhen para një dileme të madhe për sa i përket vënies së drejtësisë në vend.