Erion Veliaj në një analizë personaliteti


Nga Kastriot MYFTARAJ - Në një intervistë të gjatë, që Erion Veliaj ka dhënë për “Gazeta Shqiptare”, në 25 mars 2008, atij i është bërë një pyetje klasike e llojit psikoanalitik: “Thuhet se personaliteti i një njeriu i ka bazat në marrëdhëniet atë-bir. Si kanë qenë marrëdhëniet e tua me babanë?”(“Gazeta Shqiptare”, 25 mars 2008, f. 20) Veliaj i përgjigjet kështu kësaj pyetjeje: “Babin e mbaj mend pak, jetoi gjer kur unë isha 10 vjeç dhe vëllai im 4. Ka qenë një burrë i gjatë, shumë i pashëm dhe fizik i fortë. Mbaj mend që qeshte bukur dhe ishte tejet zemërgjerë me nevojtarët. Kalonim shumë kohë bashkë, kryesisht pasditeve, pas punës së tij. Përtej shkollës "Mihal Grameno" ku banonim, ishte një mini pyll lisash, pranë Qytetit Studenti. Aty ecnim shpesh, uleshim e flisnim gjatë për çdo gjë. Kisha gjithnjë një keqardhje për tim atë, pasi dhe babai i tij e kishte lënë shumë të vogël. Më mahniste devocioni për punën, besnikëria ndaj kolegëve, të menduarit pozitivisht për çdo rrethanë”. (“Gazeta Shqiptare”, 25 mars 2008, f. 20). Për t’iu përgjigjur pyetjes së gazetares, në dritën e këtyre të dhënave që jep Veliaj, çfarë personaliteti i është krijuar Erionit nga marrëdhëniet me babain që përshkruan ai? Të dhënat që jep Erioni për marrëdhëniet e tij me babain janë telegrafike, por gjithsesi të mjaftueshme për të dhënë një përgjigje për këtë pyetje. Fjalia-çelës është “Kisha gjithnjë një keqardhje për tim atë, pasi dhe babai i tij e kishte lënë shumë të vogël”. Rëndom, njerëzit të cilëve u ka vdekur babai në fëmijëri, kanë keqardhje për të. Erioni rrëfen se ai që në fëmijërinë e vet ka pasur keqardhje për babain e vet-fëmijë, që i kishte ndodhur kjo fatkeqësi kur ai ishte në moshën e Erionit. Erion Veliaj ka lindur në 1979, çka do të thotë se periudha për të cilën ai flet, kur jetoi me babain, është ajo 1979-1989. Pra, periudha kur ka ndjerë keqardhje për babain-fëmijë është ajo mes moshës 6-7 vjeç kur njeriu bëhet i vetëdijshëm për gjëra të tilla dhe moshës 10 vjeç kur babai i tij vdiq. Një ndjenjë e tillë si, keqardhja për babain për shkak se atij i ka vdekur në fëmijëri babai i vet, e ndjerë deri në moshën 10 vjeçare është një gjë mjaft mbresëlënëse dhe që influencon në formimin e personalitetit. Por në rastin e Erionit gjërat bëhen edhe më të komplikuara kur ndodh një déjà vu tragjike, duke humbur edhe Erioni babain në fëmijëri. Tashmë Erioni e gjen veten në situatën e babait-fëmijë, i cili gjithashtu kishte humbur babain e vet. Ky ndryshim i beftë i roleve do të përbënte bazën e formimit të personalitetit të Erionit, në aspektin emocional. Trauma e shndërroi Erionin në një temperament melankolik, në rast se ai nuk ishte i tillë edhe para kësaj, siç kuptohet nga ajo që thotë se ndjente keqardhje për babain-fëmijë. Fëmijët djem, që kanë një baba që nga ana e tij ka humbur babain e vet në fëmijëri, kanë prirjen të bëhen melankolikë, për shkak se babai ka prirjen të projektojë tek ata vetveten në moshën e fëmijërisë. Por, kur këta fëmijë kanë fatkeqësinë që gjithashtu të humbin babain në fëmijëri, ata vështirë se shpëtojnë pa u bërë melankolikë. Dhe Erion Veliaj, pavarësisht nga çfarë të krijon përshtypjen e parë, është melankolik. Aktivizmi i tij social nuk duhet të na gënjejë. Psikologjia na thotë se tipat melankolikë ndodh që të jenë të preokupuar e të angazhuar me problemet e shoqërisë, si dhe në dukje shumë kreativë. Një njeri që humb babain në fëmijëri, pasi ka përjetuar keqardhjen për babain që në fëmijëri gjithashtu kishte humbur babain e vet, ka prirjen të bëhet ose një altruist, ose një fobik dhe urrejtës i botës dhe i shoqërisë ku jeton, varësisht nga formimi shpirtëror që ka pasur deri në atë moshë. Në rast se ky fëmijë ka pasur një formim fetar, ai do të bëhet një altruist në moshë të rritur. Në rast se nuk e ka pasur këtë formim ai do të bëhet fobik dhe botëurrejtës. Në Shqipërinë zyrtarisht ateiste të viteve 1980, Erion Veliaj sigurisht që nuk mori një formim fetar nga babai i vet ushtarak. Kështu që, Erioni nuk kishte kategori etike të ngulitura për të përballuar fatkeqësinë e tij, pa u bërë fobik dhe botëurrejtës, së paku në subkoshiencën e vet. Çdo fëmijë ka prirjen që ta idealizojë babain e vet, dhe këtë prirje në mënyrë të natyrshme e ka dhe një i rritur që e humbur babain në fëmijëri, si Veliaj. Por është simptomatike se Erioni, ndërsa flet gjatë për babain e tij, duke e idealizuar atë, nuk tregon se çfarë pune bënte ai, duke thënë vetëm se punonte në ushtri: “Shpesh më merrte dhe në udhëtime jashtë Tirane, në fshatra apo qytete të tjera ku ai kishte punë me ushtrinë. Në ato momente ndihesha ‘i madh’, si shokët e tij të ngushtë. Sot më ndalojnë po këta shokë, tani të moshuar, profesionalisht të rrënuar, moralisht të dekurajuar e të zhgënjyer për sakrifica që nuk u shpërblyen kurrë. Më thonë që i ngjaj shumë tim eti, në kurajën dhe energjinë pozitive, kjo me krenon!” (“Gazeta Shqiptare”, 25 mars 2008, f. 20). Derisa Erioni kërkon të na e paraqesë babain e tij si njeriun nga i cili ka trashëguar cilësitë që pretendon se po i shfaq sot në shoqërinë civile dhe në politikë, atëherë së paku të na thoshte se çfarë pune ka bërë i ati, në mënyrë që njerëzit ta kuptojnë se ç’ lloj “energjie pozitive” ka trashëguar Erioni nga i ati dhe me të cilën krenohet. Duket se Erioni eviton ta thotë këtë se babai i tij ka punuar në Sigurimin e ushtrisë, kështu që del se kur Erioni thotë se shokët e të atit “Më thonë që i ngjaj shumë tim eti, në kurajën dhe energjinë pozitive, kjo me krenon!”, atëherë del se Erioni është bërë një sigurims i mirë. Pyetja tjetër, që gazetarja i bën Erionit është shumë instruktive për të kuptuar periudhën kur është formuar personaliteti i tij: “Kur keni qenë gjimnazist, çfarë aspiratash dhe pikësynimesh keni pasur për të ardhmen tuaj?” (“Gazeta Shqiptare”, 25 mars 2008, f. 19) Erioni i përgjigjet kështu kësaj pyetjeje: “Kam kaluar një kohë fantastike tek “Sami Frashëri”, në vitet 1994-‘98. Dy vitet e fundit ishin disi më të vështira me trazirat e piramidave, ndaj sa herë bëhej mësim ishte sukses në vetvete. Ato vite drejtoja senatin e shkollës, ndaj më duhej të shpikja gjithmonë aktivitete e organizime që mund ta normalizonin pak situatën. Në atë kohë patëm krijuar një grup vullnetarësh te “Samiu” për të ndihmuar fëmijët e Shtëpisë së Fëmijës, kishim një sistem të thjeshtë binjakëzimi ku secili prej nesh ndihmonte me detyrat dhe merrte një nga bashkëmoshatarët aty në shtëpi për fundjave. Prej gjendjes së vështirë në familje më duhej të punoja gjatë të 4 viteve të gjimnazit, vëllai ishte shumë i vogël e nëna pat humbur punën që në vitin 1992. Kam bërë gjithfarë punësh gjatë gjimnazit, përkthyes, kamerier, asistent zyre, recepsionist. Vitin e Ri ‘94 ishim veçanërisht ngushtë, mu desh të shisja fiq të thatë në Pazar të Ri, që na i kishin dërguar disa kushërinj. Zot ç’kemi hequr për të shitur ato 10 vargje fiq. Sot më kujtohet me buzëqeshje, atëherë ishte luftë për ekzistencë”. (“Gazeta Shqiptare”, 25 mars 2008, f. 19). Erioni mund t’ ia ketë kaluar vërtet në mënyrë fantastike, siç thotë, por nga këto që thotë kuptohet qartë se ai nuk ka gjetur kohë të lexojë libra që përbëjnë bazën e formimit intelektual të njeriut. Kurrkund ai nuk thotë se në këtë moshë ka lexuar libra. Erioni, edhe më pas, deri në ditët e sotme, megjithëse do të shkollohej në SHBA, siç pretendon, nuk gjeti kurrë kohë të lexojë ato libra që përbëjnë bazën e formimit të një intelektuale. Erioni lexon vetëm manualet e OJF-ve. Erioni ka një kompleks inferioriteti si intelektual dhe mangësinë e tij intelektuale kërkojnë ta kompensojë me një retorikë që riprodhon formulat e manualeve të OJF-ve për aktivizmin civil. Është simptomatike për personalitetin e Erionit, që ai kërkon ta paraqesë veten si një lloj “Gavroshi” në kohën e shkollës së mesme, pra si një jetim të varfër që detyrohej të punonte për të mbajtur familjen, për shkak se nëna e tij mbeti pa punë, pas vitit 1992, nënkupto: me reformën që bëri Berisha kur erdhi herën e parë në pushtet. Kjo është pjesë e imazhit melodramatik që i paraqet elektoratit Erioni sot që është bërë politikan. Nënkuptimi është se zgjedhësit e varfër dhe të mjerë duhet të votojnë për djalin e tyre, që ua di hallet dhe që sot ka një histori suksesi. Në fakt e gjithë kjo meseleja (fjalë turke që kuriozisht është në fjalorin e Erionit, duke zbuluar mentalitetin anadollak të këtij njeriu), është shpikur nga Erioni. Nëna e Erionit që në fillim gjeti punë tek OJF-të që erdhën në Tiranë, nga Qendra “Lincoln” tek Fondacioni “Soros”, ku paguhej shumë mirë për kohën, përveç që merrte dhe ndihma si veshje dhe ushqime, për vete dhe fëmijët. Edhe Erioni u rrit në dyert e zyrave të OJF-ve. Apo ka harruar se si mësoi t’ i japë makinës me makinat e qendrës “Lincoln”, në vitet e shkollës së mesme? Sa për shitjen e fiqve në Pazar të Ri, Erioni mund të ketë parë nga dritaret e restoranti të Qendrës “Stefan”, bashkëmoshatarët e tij që shisnin fiq në treg. Qendra “Lincoln” dhe Qendra “Stefan” atëherë u ofruan ndihmë disa shoqatave çifute në SHBA, që të hapin në Shqipëri disa kriptosinagoga pranë kishave të çuditshme që kishin hapur këto qendra. Në këto kriptosinagoga do të edukoheshin kriptoçifutët e identifikuar në Shqipëri nga rabinët misionarë, si Irving Berkoviç, çifuti mjekërosh që ishte këshilltari i Edi Ramës, edhe në fushatat elektorale. Një nga këta kriptoçifutë të zbuluar në Shqipëri ishte dhe Erion Veliaj. Kur i bënë të ditur identitetin e tij, kjo u përshtat mirë me sindromën që i ishte krijuar tashmë atij të fobisë dhe urrejtjes së botës. Tashmë zbuloi se i përkiste një komuniteti të cilit, bota i kishte bërë shumë të këqija dhe filloi të edukohet me idenë se bota duhet kontrolluar dhe sunduar që të mos mundë më t’u bëjë dot keq. Pjesa e botës që ai kishte për detyrë të kontrollonte e sundonte, së bashku me të tjerë të përzgjedhur, ishte Shqipëria. Tashmë ai po përgatitej për të qenë pjesë e një elite konspirative politike. Në mënyrë simptomatike, Erioni, kur flet për aktivitetet që organizonte në shkollën e mesme, tregon vetëm një projekt binjakëzimi të nxënësve me fëmijët e shtëpisë së fëmijës, por nuk tregon për suksesin e tij të parë të madh, që ishte fitorja në një garë debati mes shkollave të mesme të vendit. Erioni në jetëshkrimet evazive që ka paraqitur dhe më parë ka shënuar se ka fituar në një debat mes shkollave të mesme, por pa dhënë hollësi të mëtejshme. Në të vërtetë bëhet fjalë për një konkurs debati të organizuar dhe financuar nga Fondacioni “Soros” me nxënësit e shkollave të mesme të gjithë Shqipërisë, në vitin 1998, për çështjen e legalizimit të drogave të lehta. Shkollat e mesme duhet të formonin skuadra debati prej tre vetësh (si celulat e dikurshme ilegale komuniste), të cilat do të ballafaqoheshin deri në finale me një sistem eliminimi. Në shkollën “Sami Frashëri” në Tiranë ishte caktuar një ekip debati ku nuk bënte pjesë Erioni. Derisa dukej se Erioni ishte paracaktuar si fitues, atëherë u krijua tek “Sami Frashëri” dhe një skuadër e dytë debati, që drejtohej nga Erion Veliaj. Skuadra e drejtuar nga Erion Veliaj doli në finale ku u ballafaqua me skuadrën e një shkolle të mesme të Shkodrës. Në finalen e konkursit, skuadra e Erion Veliajt mbronte tezën e legalizimit të drogave të lehta, ndërsa skuadra shkodrane e kundërshtonte atë. Juria e konkursit përbëhej nga njerëz të Fondacionit “Soros”. Që të marrësh pjesë, siç bëri Erioni, në një konkurs-debat për çështjen e legalizimit të drogës, të organizuar dhe arbitruar nga Fondacioni “Soros” , ku të mbrosh siç bëri Erioni tezën e legalizimit të drogës, kjo është njëlloj sikur të marrësh pjesë një konkurs-debat për çështjen e ferexheve të organizuar nga Al-Qaeda. George Soros është kampion i legalizimit të drogës, jo vetëm të lehtë, dhe këtë çështje e ka bërë një nga angazhimet kryesore të tij. Kështu që i gjithë debati ishte një hipokrizi dhe synimi i tij ishte që t’i shërbente Sorosit për të shtuar edhe Shqipërinë në listën e vendeve ku rinia do legalizimin e drogës. Kuptohet se fitorja e Erionit në debat ishte e paracaktuar. Kjo fitore e parë e Erionit është sinjifikative për të kuptuar karrierën e Erionit si një puppet on a string e George Soros. Në një moment të konkursit madje Erioni zëvendësoi Arbian Maznikun si moderator i debatit. Erioni, pa mbaruar shkollën e mesme, ishte fabrikuar tashmë si një aktivist civil, me projektin e binjakëzimit të jetimëve dhe fitoren në debatin për legalizimin e drogës. Në të gjitha këto që bënte Erioni ishte sipërfaqësor, ndoshta me përjashtim të legalizimit të drogës. Kur, Erioni tregon se në vitet e shkollës së mesme krijoi një sistem binjakëzimi të nxënësve të tij të klasës me fëmijët e shtëpisë së fëmijës, ai nuk tregon se si përfundoi kjo “mesele”, siç thotë Erioni. Shokët e klasës e braktisën këtë “mesele” kur mësuan se ishte fjala për një projekt të financuar nga Soros, ku ata dhe jetimët po përdoreshin që të fitonte lekë dikush që drejtonte projektin dhe sigurisht edhe Erioni. “Meseleja” e binjakëzimit është sinjifikuese për punët e Erionit. Erioni, as në këtë intervistë dhe as më parë nuk na ka thënë se si vazhdoi “meseleja” e tij me “vëllain” e tij të shtëpisë së fëmijës, dhe a i ruan marrëdhëniet edhe sot. Kuptohet që këto marrëdhënie morën fund me përfundimin e financimit të projektit nga Fondacioni “Soros” dhe Erioni sot e përmend vetëm për të fituar kredit politik. “Meseleja” me “binjakun” tregon se Erioni nuk u bë dot altruist i vërtetë, siç kam thënë më lart, sepse ai ishte një natyrë fobike dhe botëurrejtëse. Erioni e bën kështu epigramin e kohës së shkollës së mesme: “Me mësimet, senatin, basketbollin e punën, gjimnazi ishte një pagjumësi 4-vjeçare, e stërlodhshme, rraskapitëse. Ende më duket sikur s'do ngopem kurrë me gjumë”. (“Gazeta Shqiptare”, 25 mars 2008, f. 20) Ai ka harruar të shtojë edhe ato party të pafundme që mbaheshin tek shtëpia e Kevinit, një amerikan misterioz që e njihte Erioni dhe që i kishte dhënë bujarisht këtij të fundit çelësin e shtëpisë që kishte marrë me qera në Tiranë (tek pallatet e bardha pranë Gardës), në të cilën shtëpi Erioni ftonte shokët e klasës për party. Me çelësin e shtëpisë së Kevinit në xhep, dhe me “punët” e tjera që kishte, Erioni, sigurisht që nuk kishte kohë të lexonte libra. Gazetarja më tutje e pyet Erionin: “Po koha e studimeve? Si e kujtoni atë?” Gazeta Shqiptare”, 25 mars 2008, f. 20). Erioni i përgjigjet: “Unë kam mbaruar universitetin në Grand Valley State University në Michigan, SHBA dhe Master në University of Sussex, Angli”. (“Gazeta Shqiptare”, 25 mars 2008, f. 20) “Meselenë” e universitetit Erioni e tregon kështu: “Gjatë gjimnazit kisha kursyer pak para vetëm për të paguar një semestër në universitet bashkë me një gjysmë burse për anglishten e mirë, që plotësonte vetëm kostot e mësimit. Shpenzimet e tjera më duhet t'i plotësoja me një punë gjatë pasditeve e mbrëmjeve me mirëmbajtjen e kampusit. Kam bërë çdo gjë, nga pastrimi i rrugëve nga bora, mbjellje pemësh e furnizimet në pika të ndryshme me kamionçinë. Sot vë buzën në gaz, atëherë kuptova se dhe po të isha person i pafat, minimalisht do mbijetoja me punë krahu që gjithashtu më jepte shumë kënaqësi. “Pas një viti më mbaruan paratë dhe sado që të punoja nuk e plotësoja dot shumën. Ndaj vendosa që të punoja një vit, për t'ia rifilluar sërish më vonë me universitetin.

SOT