Grahma e fundit Nga Izet SHEHU - Pas tetëmbëdhjetë vitesh tranzicion, pas grabitjes që i bënë pasurisë kombëtare, larakuqët, kanë filluar të ngrenë kokën si gjarpërinjtë.A e dini sesi janë majmur larakuqët? Para vitit ’90, kur të binte rasti të njihje ndonjërin prej tyre, do të binte në sy boja e kuqe, që derdhej pa masë në fytyrat e tyre, në fjalët e tyre, në veprimet e tyre. Ata kishin tre emra. Njërin në regjistrin e Gjendjes Civile. Të dytin në dosjet e Sigurimit të Shtetit. Të tretin, si nofkë të vënë nga lagjja, qyteti a krahina e tyre. Dikur, aty nga viti 1969, një burrë i mençur, mu në rrëzë të malit të Mallagjeçit, më tha: - Mos u shoqëro me "bizhdilën", të cilin të gjithë e thërrasin me përbuzje edhe zhulaq. Vërtet ky larakuq ishte zhulaq. Nuk e mbaj mend as dje, as sot, (pata rastin të ma zërë syri në rrugë këto ditë), që t’ia shoh këmishën të pastër. Jaka e këmishës së tij gjithmonë është e nxirë nga pisllëku. Edhe lopa, po t’ia lëpinte, do të ngordhte. Pra, nofka zhulaqi, i është vënë me mend nga njerëzia, por, sesi e kishte pranuar pseudonimin "bizhdile" me vullnetin e tij, kjo më ka bërë që ta sjell gjatë nëpër mend. E pra, larakuqi edhe pse i degraduar fizikisht e moralisht, nuk pushon së nxjerri qelb nga goja. Duke qenë hafi i rangut të parë (janë të gjallë njerëzit e viktimizuar nga zhulaqi), ai vazhdon në situata të reja të ndotë zambakët, të shpifë ndaj të ndershmit, të urtit dhe idealistit. Duke hedhur në letër këtë tip, mu kujtuan fjalët e rilindasit të madh, Sami Frashëri: "Ç’lind nga macja, gjuan për minj". Miu, kur është larakuq, është i neveritshëm. Pyeta për babanë e tij. Më thanë se kishte hyrë tri herë në burg për përvetësim të pasurisë shtetërore (i biri kërkon sot të marrë dëmshpërblim për babanë e tij hajdut). Më thanë se, në vitet e fundit, dilte netëve nëpër rrugët e qytetit dhe ngacmonte fshesaret. Dhe i biri, ky paloburrë, që po e bëj personazh në këtë shkrim, u bë hajdut dhe hafi me pushtet. Në kohëra të reja ai ndjek rrugën e të atit. Imoral dhe i paskrupull si ai. Qyqar dhe zagar si ai. Nuk e thonë më kot: “Bëmë baba të të ngjajë”. I mbetur fillikat, qyqar e truthar, leh herë si langua e herë si zagar. Të bardhën e bën të zezë dhe të zezën të bardhë. Larush e quan veten me mburrje dhe larakuq e thërrasin të tjerët. Kanë kaluar vite që Zhake L. e rekrutoi në radhët e sigurimit me dëshirën e tij. Ia vuri pseudonimin në dosje "bizhdilja" dhe ai, i braktisuri, që, sot i rrinë larg të gjithë, u leh mureve të ndotur të shtëpisë së tij, ose maceve që ndjekin njëra-tjetrën çati më çati. Kalimtari, ("bizhdilja" e ka shtëpinë ndanë bulevardit, ku netëve fshesaret pastrojnë mbeturinat), dëgjon të lehurat e tij. Ndonjëri, që ia di vesin e hafisë, herë me zë të shuar dhe herë me zë të lartë i thërret: "Lih, zagar, lih, nuk kam kohë të të ndih". Po ai, "bizhdilja", i mbetur qyqar, e vret mendjen se për kë do të spiunojë ose do të shpifë të nesërmen. Kur s’e gjen dot trillin e sajesës, hesht dhe dëgjon fëshfërimën monotone të fshesës. Herë-herë i bëhet sikur do ta fshijnë edhe vetë atë si hedhurinat në rrugë. Njerëz, jetojmë në vitet e para të shekullit të njëzet e një, ndaj bëni kujdes, mos e dëgjoni larakuqin e vjetër, edhe kur u hiqet si engjëll, edhe kur shfaqet tërë përdëllim. I ndjeri H. A. ka vite që është larguar nga kjo botë. I kujtoj me respekt fjalët e tij të mençura: "Ruhu nga larakuqi"! I ati na solli bojën e kuqe. Pra, rrjedh nga raca e larakuqëve. Po larakuqi, "bizhdilja", zhulaqi, edhe pse i denigruar moralisht dhe fizikisht, ende merr frymë. Në qytetin e tij të vogël e njohin të gjithë. Mjafton të përmendësh togfjalëshin "larakuqi zhulaq". Vitet rrjedhin dhe ai, në shtëpinë e tij të vjetër dhe të nemur, leh si langua, i lënë mënjanë dhe i harruar, në grahmat e fundit.
SOT