Niveli i realizimit të investimeve, kur kanë mbetur edhe pak javë

Niveli i realizimit të investimeve, kur kanë mbetur edhe pak javë nga mbyllja e vitit buxhetor është ende mjaft larg realizimit të plotë. Të dhëna të Ministrisë së Financave bëjnë me dije se, janë rreth 150 milionë dollarë, nga 700 milionë gjithsej që janë përcaktuar për investime në buxhetin e këtij viti, që deri më tani nuk janë disbursuar. Këto të dhëna i përkasin datës 10 dhjetor dhe specialistë të Ministrisë së Financave thanë se edhe aktualisht kjo shifër nuk ka ndryshuar ose ka ndryshuar shumë pak. Ecuria me realizimin e investimeve është e dobët për një mori arsyesh, thonë specialistë të ministrisë dhe duket se këtë vit qeveria do ta ketë mjaft të vështirë të gjejë mundësi për të çuar këto para në projektet e parashikuara. Gjithashtu, qeveria e ka të pamundur të bëjë rishpërndarjern e tyre, pasi kjo gjë do të duhet të bëhej pas një vendimi të parlamentit. Ligji i prokurimeve publike është cilësuar si një nga problemet që vonon çeljen e fondeve, pasi, sipas Ministrisë së Financave, ky ligj për të penguar korrupsionin është ndërtuar me shumë hallka që vonojnë procesin. Në të vërtetë, qeveria shqiptare, në fillim të vitit 2006 kur vendosi të ndryshojë ligjin e prokurimeve tha se ligji pengon realizimin e investimeve dhe kësisoj ai do të thjeshtohet nga shumë burokraci. Aktualisht, kur realizimet përsëri janë shumë dobët, për ligjin ka një tjetër justifikim. Ministria e Financave ka akuzuar gjithashtu edhe pafuqinë e biznesit shqiptar për të bërë punime publike me volum të madh si shkak të mosrealizimit të investimeve. Ministri i Financave, Ridvan Bode, tha pak ditë më parë se, kompnitë e huaja kryejnë volume të mëdha punimesh dhe kësisoj fondet vihen shpejt në punë. Mosrealizmet më të mëdha, sigurisht që janë në sektorin ku është përqëndruar pjesa më e madhe e buxhetit për investime, në infrastrukturë, por edhe në energjitikë, apo në arsim ka mosrealizime. Vitin e shkuar, qeveria shqiptare raportoi një nivel prej 100 përqindësh të realizimit të investimeve, duke bërë të mundur vetëm në dy muajt e fundit disbursimin e mbi 200 milionë dollarëve. Pati akuza se fondet u dhanë pa u kryer puna, gjë që është e kundërligjdshme, megjithatë e sigurt ishte se paratë u çuan në vepra në të cilat punohej dhe kryesisht në rrugën Durrës–Kukës.


Ndërmarrjet e vogla kryejnë 85 % të totalit të investimeve në të gjithë vendin


Ndërmarrjet e vogla realizojnë gati tetëdhjetë e pesë për qind të investimeve në të gjithë vendin. Këto ndërmarrje zënë rreth 64 për qind të Prodhimit të Brendshëm Bruto, duke dëshmuar në këtë mënyrë se biznesi i vogël zë një pjesë të rëndësishme të ekonomisë shqiptare. Të dhëna të Ministrisë së Financave bënë me dije dje se, ndërmarrjet e vogla, të cilat operojnë përgjithësisht me dhjetë e më shumë punonjës, ushtrojnë aktivitetin e tyre në sektorët e tregtisë, shërbimeve, transportit etj. Në të gjithë vendin, sot numërohen mbi shtatëdhjetë mijë ndërmarrje të vogla, në të cilat janë punësuar rreth 157 mijë punonjës. Sipas të dhënave të Ministrisë së Financave, ky numër i madh i bizneseve të vogla është rrjedhojë e tranzicionit ekonomik, në të cilin zhvillimi ekonomik mbetet i kufizuar në numër për sa u përket ndërmarrjeve të mesme dhe të mëdha.
Sot janë rreth tetëdhjetë mijë biznese që ushtrojë aktivitetin e tyre në të gjithë vendin, prej të cilëve rreth shtatëdhjetë mijë janë biznese të vogla, ndërsa pjesa tjetër janë biznese të mëdha. Biznesi i vogël ka një kontribut të vogël në buxhetin e shtetit, pavarësisht shpërhapjes së tij të madhe dhe pavarësisht numrit të tij të madh. Pjesa dërrmuese e të ardhurave në buxhet vjen nga biznesi i madh. Administrata e tatimeve ka nisur prej kohësh një punë të imët verifikuese të të gjithë bilanceve të biznesit të madh. Gjithashtu, edhe për bizneset e vogla ka një kontroll në rritje të të gjithë pagesave që ato bëjnë për sigurimet shoqërore, të cilat duhet thënë se janë një nga problemet më të mëdha të pagimit të taksave në vend. Numri i punonjësve të regjistruar që paguajnë kontribute, aktualisht është rritur me mbi dy herë në krahasim me numrin që ishte dy vite më parë, por megjithatë mendohet se ende një numër dy herë më i lartë nuk figuron në këto listëpagesa. Fakti që ndërmarrjet e vogla kanë një aktivitet të tillë të madh në ekonominë e vendit është një arsye pse qeveria ka ulur taksën për biznesin e vogël, duke e përgjysmuar nga tre për qind në një presje pesë për qind. Gjithashtu, pjesë e paketës nxitëse është cilësuar edhe ulja e taksës së kontributeve të sigurimeve shoqërore, e cila është ulur me dy herë sa i takon pjesës që paguan punëdhënësi. Një problem është krijuar së fundmi me taksën mbi të ardhurat personale, pasi ajo është sheshuar dhe është bërë dhjetë për qind për të gjitha kategoritë, duke ndërlikuar mbledhjen e saj për personat me pagë të ulët, pasi ata në këtë rast do të duhet të paguajnë, jo më një përqind, por dhjetë për qind. Për të mos lejuar një taksë më të madhe për këtë kategori, qeveria vendosi të mos ketë fare tatim për 100 mijë lekëshin e parë të pagës. Kjo do të thotë se, nëse një punonjës ka një pagë 150 mijë lekë, ai do të paguajë tatim 10 % vetëm për 50 mijë lekë të vjetra.