Hello Tim Judah. E kishe qelb fare zanatin me atë shkrimin “Shqipëria buzë humnere”. Ma bëre kokën dhallë. Kam një orë që po e mbaj para syve. Aq i sipërfaqshëm, aq i pa përgjegjshëm, i njëanshëm dhe aspak bindës shkrimi yt, sa s’po di nga t’ja mbaj, s’po di çfarë të mendoj, s’po di ku ta klasifikoj. Të mos e kishe bërë tek “The Economist”, por në ndonjë gazetë apo revistë tjetër, për shembull tek “The Sun”, nuk do merresha fare me atë shkrim, thjesht do ta pështyja dhe do ta flakja.Por ti vajte e shkrojte tek “The Economist”, dhe unë s’kam ç’bëj, s’të kam asnjë faj, po vazhdoj.Që Shqipëria nuk është aspak buzë humnere, këtë në Shqipëri nuk e di vetëm unë o Tim, por të gjithë. Ata me të cilët ti pi kafe në Tiranë, fëmijët, të moshuarit, të majtët, të djathtët, madje edhe gurët errugës. Prandaj, meqënëse, gjithsesi, s’dua të besoj se tek humnera të ka vajtur mendja kot, unë tani po pyes seriozisht veten se kush është vërtet në buzë humnere në këtë mes; Shtypi botëror në përgjithësi,”The Economist”-i që të mban ty në punë, apo vetë ti ?! Bah ! Realiteti i këtyre ditëve në Shqipëri është aq i ndryshëm me ato që thua ti Tim, sa s’ka të krahasuar. Tek lexoj tekstin tënd po mëvjen me të vërtetë shumë keq për disa gazetarë të këtushëm të cilët,me sa duket pa të drejtë, unë i shpotis aq shpesh.Tim, Është e drejta jote ta njohësh apo të mos e njohësh Shqipërinë.Por nuk është e drejta jote që duke mos e njohur Shqipërinë të përhapësh nëpër botë gënjeshtra të mbledhura nëpër kafenetë e Tiranës. Dhe teksti yt, që vende-vende ka dhe gafa, është aq i thatë dhe i pastrukturuar saqë duket sikur ke qënë i dehur kur e ke shkruar.Nuk duhej të flisje vetëm me të majtë, por edhe me ndonjë të djathtëpër drejtpeshim. Por për këtë nuk të vë shumë faj. Se që ke folur vetëm me të majtë, kjo e ka një spjegim, kjo s’është për fajin tënd, kjo është për të ta qarë hallin, për këtë je për tu dhymys. Ti mund të mos e besosh, por unë e konsideroj obligim të ta them; Të majtët shqiptarë prej kohësh kanë endur rrjeta të forta dhe të imta brenda të cilave tamam si peshkatarët peshqve u zënë pritë të huajveqë vijnë në Tiranë. Jo vetëm gazetarëve të huaj. Edhe biznesmenëve, shkencëtarëve, artistëve, madje edhe mafiozëve. Në këto rrethana, ti, dashur-padashur ke rënë në atë rrjetë, ose, me fjalë të tjera, të kakapur, si të thuash, ai grip, ajo virozë, ajo narkozë, ai verem, tepëri përhapur dhe tepër i njohur në Tiranë; lidhja vetëm me të majtët.Prandaj në këtë pikëpamje ti je një i sëmurë. Por mos u tremb,ngushëllohu, sepse megjithatë kjo sëmundje nuk është vdekjeprurëse, nuk është kancer, dhe rasti yt nuk duket nga më fatkeqët. Kjo sëmundje, në rastin tënd, ka shërim. Shembull, apo shpresë për shërim,është një i huaj në Tiranë i cili rrezikun shpejt e nuhati, dhe gripi nuk e zuri, veremi nuk e kapi. Ky është ambasadori amerikan në Tiranë. Pyet për të, tregoju dhe miqve të tu, pse jo, bëj edhe një shkrim në”The Economist” për ambasadorin e magjepsur pas Shqipërisë, i cili kanisur ta kqyrë atë si ajo Zonjë e meriton; me ndjeshmëri njerëzore,dashuri të vërtetë, respekt të thellë, duke arritur të mësojë e tëkuptojë në këtë mënyrë atë që muhabetçinjtë e majtë ty kurrë s’ta tregojnë, sepse si të pa shpirt që janë, as vetë nuk e dinë -mrekullitë e butësisë së thellësive labirintike të shpirtit të Shqiptarisë.Nja dy pyetje: A e di ti Tim se në votimet e 8 Majit, si dhe në çdo votim tjetër, të gjithë të majtët shqiptarë, ku janë e ku s’janë, me kuç e me maç, nga18 në 120 vjeç, shkojnë të gjithë të votojnë, edhe kur janë të sëmurë dhe ngrihen nga shtrati të kërrusur dhe duke u mbajtur me shkop,ndërsa të djathtët janë ata që më së shumti nuk votojnë ? Dhe të lutem lidhe tani këtë fakt me zhurmën, klithmat dhe piskamat e të majtëvepër pjesëmarrje, padrejtësira, numurime etj.Mirë që thua se një numur votash për kryetar bashkie të Tiranës përfunduan në kutitë e gabuara, po a s’të ra në mendje pse dhe si ndodhi vallë që pothuaj asnjë votë nuk bëri rrugën e kundërt,domethënë nga ndonjë kuti tjetër në kutinë për kryetar ? Të gjitha këto pyetje e kanë nga një përgjigje, të cilën përgjigje s’ka shqiptar të mos e dijë, prandaj edhe s’po e shkruaj këtu, me besimin se, po qe se s’më beson mua, kur të vish herën tjetër të pyesësh kë të duash për ta besuar.Unë e lexova edhe atë që ti e quan “shkrim të mëparshëm” ku pretendon të kesh dhënë shumë nga sfondi i këtyre zgjedhjeve, por as atje, nuk gjeta ndonjë kushedi se çë, ndonjë thelb a palcë si i themi ne.Nuk janë të pakta thagmat e shkrimit tënd të shkurtër Tim. Mbetem pafundësisht i habitur se si një gazetar i “The Economist” nuk i komenton aspak termat haptaz revolucionare si “beteja e Stalingradit”apo “Revoltë e përgjithëshme kundër qeverisë së Sali Berishës”. Përveç ndoshta ndonjë rasti të rrallë të ndonjë përfaqësuesi grupi marksist apo maoist, nga ata që flenë nën urat e Tamizit apo bodrumet e South London-it, mban mënt ti Tim ndonjë kryetar opozite në Angli të ketë bërë thirrje për revoltë të përgjithëshme kundër cilësdo qeveri ?Për kuriozitetin tënd, sa të ndyrë janë të majtët politikanë dhe përkthyesat që u venë pas, ja një shembull ku të kanë përdhosur edhe ty; Ti shkruan; “The Socialists claim this is a ruse designed to denythem victory”. Që do të thotë; “Socialistët pretendojnë se kjo ështënjë hile e ideuar për tu mohuar atyre fitoren”, që pisat e kanë përkthyer; “Socialistët pretendojnë se kjo është një hile dinake për tu mohuar atyre fitoren”. Ti Tim nuk di Shqip, por mund të pyesësh Xhon Hoxhsonin, përkthyesin e Ismail Kadaresë, se sa e fëlliqët dhe përverse tingëllon në Shqip ta potencosh fjalën “hile” e cila s’mundtë jetë veçse dinake, duke i shtuar asaj cilësimin “dinake”. Pra edhe hile edhe dinake ! Që domethënë, edhe helm edhe i hidhur. Ose, po tamarrim shembullin nga fusha jote; gazetar i keq dhe i fëlliqt. Aman o Tim po s’mi shojte nja dy kuriozitete nga shkrimi yt,Kur, si e cilëson vetë, “krahu i djathtë i Edi Ramës”, pra ErionVeliaj, të pyeti “Më thuaj ti se çfarë duhet të bëjmë ne” ? çfarë i the, si j’u përgjigje ti Erionit ? Unë për këtë mund ta pyes edhe vetë Erionin, por s’di se pse, megjithse e di se kurrë s’ka për të ndodhur përgjigjen vdes ta kem nga ti.Dhe tjetra; Sa dhe si vazhdoi ai muhabeti me atë “diplomatin europian”kombësinë e të cilit, përderisa ti nuk e cilëson, është e drejta imeta supozoj, për shembull, serb, që të tha se “20 vjet pas rënies së komunizmit, ata (shqiptarët) duket se nuk janë në gjendje të mbajnë zgjedhje që plotësojnë kriteret bazë evropiane” ? Po s’i pate thënë serbit të supozuar se gjatë komunizmit Europa shqiptarët nuk i lavetëm 40 vite prapa por edhe 200 vite anash, atëhere or’ Tim ti Shqipërinë nuk e njeh aspak dhe që ta njohësh sado pak të duhet të hash edhe nja 40 furrë buk’.Për një anonim i cili të paska thënë se po i duket se Shqipëria po hynnë një cikël të ri konflikti politik, s’po të pyes fare. Sepse Shqipëria nuk po hyn në asnjë cikël konflikti. Bllokimin e rrugëve dhe djegjen e gomave sa s’ka nisur shiu, ne këtej i quajmë “pordhë të ftohta” ose, si i thoni ju andej, “cold fart”, krahasim ky që pak a shumë i shkon edhe shkrimit tënd.Tim, Shqipëria sot është një vend europian si gjithë vendet europianeqë kanë probleme të cilat për t’i zgjidhur u duhet të punojnë. Kaq !Por meqënëse ti ndoshta këtë nuk e beson po të them edhe këtë; Ngakëndi i gabuar që ti e sheh dhe nga rëndësia e pakët që ti i jep,Shqipëria ashtu ka qënë, ashtu është dhe ashtu do jetë gjithmonë; Në prag humnere. Por ji i sigurtë, dhe thuaju edhe atyre të “TheEconomist”-it, se Shqipëria në humnerë nuk do bjerë kurrë. Sepse Shqipëria është si koka ime. Që gjithë kohën zjen e bren e fërshëllene rehat s’gjen, por kurrë nuk shpërthen.Të paça ! Ta përkthen Xhoni.

revista drini