Edison Ypi: Sipas meje, mua President!
Faqja 1 e 1
10062012
Edison Ypi: Sipas meje, mua President!
Kot rropateni. Ja ku mė keni. Bėmėni President! Mua qė Shqipėrinė, ngaqė e kam, nuk e lakmoj. Dhe nuk e vjedh, nuk e djeg, nuk e shkatėrroj.
Mė bėni, pra, mua President!
I pari qė do mė pranojė pa asnjė hezitim ėshtė Berisha. I cili nuk do bėjė atė pėr tė cilėn e pėrgojoni, tė mė bėjė tė tijin, sepse tė tijin mė ka. Por Berishės, megjithatė, nuk do tia lė thatė kėtė nder. Do ia shpėrblej me njė hile. Ashtu si Kadare, i cili me autoritetin e shkrimtarit i vuri diktatorit njė maskė pėr ta zbutur shumė; unė, me autoritetin e Presidentit,Berishės do ti vė njė maskė pėr ta egėrsuar pak.
Rama gjithashtu do pranojė. Nė fillim do bėjė ca naze. Sepse nė njė shkrim nuk e cilėsova si do ti pėlqente: Desktop apo Laptop, por vetėm Ipad. Ska problem. Me Ramėn rregullohem. E ftoj pėr njė pjatė fasule nė ndonjė restorant nė Pas Ku Qan. Flasim pak pėr Neorealizmin, Viscontin, Pasolinin, Antonionin, Felinin. I kujtoj se kur e rrahėn mė 1997 lajmin e mora vesh nga njė gazetė, duke ngrėnė edhe atėherė njė pjatė fasule, mbi tė cilėn pjatė mė rrėshqitėn disa pika loti qė u pėrzjenė me fasulet. Duke ngrėnė, pra, fasule dhe duke u llafosur pėr neorealizėm dhe pėr produkte Apple, do ta siguroj Ramėn se gjatė mandatit tim presidencial nuk do ti heq e nuk do ti vė asnjė maskė, dhe ai me siguri do pranojė.
Tė kundėrshtojė Ilir Meta emrin tim, as qė bėhet fjalė. Iliri kur tė mėsojė qė njė kolonjar me gjyshen skraparlleshė do bėhet President, do tia marrė valles dhe do nisė tė kėndojė. Sa do buēasė Osumi, do tundet Tomorri, Abas Aliu do zgjohet nga gjumi.
Ismail Kadaresė do ti pėlqejė aq shumė kandidatura ime, sa mes lotėve tė mallėngjimit, duke i rėnė kokės me grushta nė formė vetėqortimi, se si si kish vajtur mendja mė parė te kandidatura ime, do mė marrė nė telefon me celularin e Bujar Hudhrit dhe do mė kėrkojė njė mijė herė tė falur. Pas kėsaj keqardhjeje tė skajshme, Ismaili do ulet menjėherė tė shkruajė romanin mė tė mirė tė jetės sė tij me titull Pika na rraftė.
Ambasadori amerikan mund edhe tė luajė mendsh nga qejfi qė, mė sė fundi, me anė tė njė tė pėrndjekuri ky problem u zgjidh paq. Me kėtė rast Ambasadori do vijė disi nė vete pėr sorollopėt dhe sorollopeshat e Sigurimit tė Shtetit dhe nomenklaturės qė mban ende nė Ambasadė.
Mund tė thotė ndonjė se unė sbėj pėr President, sepse nuk jam i martuar. Po, ėshtė e vėrtetė qė nuk jam i martuar dhe nuk kam grua. Por sduhet harruar se kam gjithato tė dashura: Nėmėrēkėn, Vjosėn, Myzeqenė, Karavastanė, Pukėn, Zadrimėn, Lezhėn, Malėsinė e Madhe, Shkodrėn etj. etj. Njėra mė e bukur se tjetra, tė gjitha pėr tua prerė kokėn. Me tė cilat kam plot bij e bija, nipėr e mbesa, male e kodra, lumenj e pėrrenj, zabele dhe lėndina, pyje dhe korie. Qė janė tė gjitha pjella pasioni. Pra, tė jashtėligjshme, domethėnė kopilė dhe kopilesha, por tė gjithė tė bukur dhe tė freskėt, sepse frute Dashurie. Dhe jo si bijtė dhe bijat tuaja. Pjella martesash kaps me femra si burra, lindur mes gromėsimash.
I kam gjithė kėto cilėsi tė larta, por kam edhe tė meta.
Pėr shembull, nuk kam qenė sahan, sahat, sapun, surrat, lėpirės i diktaturės. Si dhe nuk kam qenė bashkėpunėtor i Sigurimit. Dhe as i ri me perspektivė. Le tė mbyllet njė sy, dhe tė mė falen kėto tė meta, se sbėhet hataja.
Nuk kėrkoj tė bėhem President sepse, pėr shembull, jam mė i lexuari dhe mė i adhuruari ndėr gdhendėsit e tekstit, qė janė gjėra qė sngrenė kandar, por sepse kur tė bėhem President do bėj punė.
E para punė qė do bėj, ėshtė qė do ti ngul kthetrat atij qė do ta kem tėrėsisht nė dorė, sistemit tė Drejtėsisė. Do shes e do blej gjykatėsa e prokurora, avoketėr e notera. Do ngre madje nė fshehtėsi edhe njė bursė tė vlerės, kuotimit, kėmbimit tė tyre.
Fill pas kėsaj, do zgjidh dy probleme madhore:
Problemin e zhvillimit tė shpejtė ekonomik tė Shqipėrisė do ta zgjidh duke u dhėnė falas tė gjithė kinezėve shtetėsinė shqiptare, dhe duke e bindur Kinėn qė tu japė nėnshtetėsinė kineze tė gjithė shqiptarėve. Pėr tė krijuar njė difuzion racash tė largėta, prej tė cilit bashkim ndėrzyes, siē dihet, dalin pjella tė shėndetshme.
Ndėrsa rrezikun e neo-otomanizimit tė Shqipėrisė do ta zgjidh duke shpallur zyrtarisht se Skėnderbeu nuk ka qenė shqiptar i shquar, por serb i kulluar. Kjo si fillim. Pasi tė shohim efektin e serbizimit tė Skėnderbeut, me kalimin e kohės do shqyrtojmė edhe origjinat e tė tjerėve, tė Ismail Qemalit, pėr shembull.
Do marr edhe masa tė tjera tejet tė vyeshme.
Nė hyrje tė tunelit tė Kėrrabės do vė njė postbllok. Atje do caktoj disa nuhatėsa tė cilėt do kenė aftėsinė qė nė ēast tė veēojnė ata udhėtarė tė cilėt rrugėt edhe i duan edhe i pėrgojojnė. Kėta nuk do lejohen tė kalojnė me makinat e tyre nėpėr tunel. Do urdhėrohen tia therin pėrpjetė. Nėpėr rrugėn e vjetėr tė Kėrrabės. Atė me 5 mijė kthesa dhe 10 mijė gremina. Kur tė kthehen do ndeshen me tė tjerė nuhatėsa nė hyrje tė tunelit nga ana e Elbasanit. Dhe do vazhdojė ky dėnim ndaj kėsaj specieje tė ēuditshme shqiptarėsh, derisa tė shėrohen nga marrėdhėnia e sėmurė me rrugėt, si ato tė rejat dhe tė asfaltuarat.
Para fillimit tė festimeve tė 100-vjetorit tė pavarėsisė do marr njė masė me karakter etiko-gjuhėsor. Do urdhėroj qė termat Kolaboracionist dhe Ēlirimtar tė kohės sė luftės pushtuese tė shqiptarėve prej shqiptarėve, tė vazhdojnė tė ekzistojnė, dhe tė pasqyrohen edhe nė Fjalorėt pėrkatės tė Shqipes. Me njė ndryshim tė vogėl. Qė tė kėmbehen me njėra-tjetrėn. Ky kėmbim tė bėhet nė atė mėnyrė qė, pėr shembull, Ernest Koliqi tė vazhdojė tė perceptohet bashkėpunues me fashizmin, por tė quhet Ēlirimtar; ndėrsa diktatori, le tė vazhdojė edhe ai tė konsiderohet, po deshe edhe tė nderohet, si ēlirimtar, por tė thirret Kolaboracionist.
Rėndėsi tė veēantė do ti jap ishullit tė Sazanit. Qejf tė madh kam qė nė atė ishull, bashkė me lepujt dhe gjarpėrinjtė, tė lemė nė fatin e tyre nostalgjikėt. Tė cilėt nga ishulli do kujtojnė gjirin heroik tė Vlorės, flotėn dhe nėndetėset ruse dhe katerat siluruese qė janė shndėrruar tė gjitha nė skrap, trimėritė e pashoqe tė marinarėve qė po rrėfehen nėpėr gazeta etj. etj. dhe do tu mbushen sytė me lot. Por nuk do vete kaq larg. Nostalgjikėve do tu jap edhe ca vite pėr reflektim. Nėse deri nė mbarim tė mandatit tim tė parė presidencial nuk do kenė zėnė mend, atėherė do ti mbyll nė zgafellat e Karaburunit, tė cilat zgafella, bashkė me nostalgikėt brenda, do ti betonoj.
Me anė tė disa manovrave mafioze, edhe duke blerė deputetė me pare nė dorė, do ti bėj njė tjetėr nder tė madh kombit. Do bėj tė mundur qė nėntė nė dhjetė llomotitėsve tė gazetave dhe televizioneve, atyre qė shkruajnė nėpėr gazeta fėlliqėsira aq tė ndėrlikuara, tė ndotura nga ato qė u vijnė ndėrmend vetėm atyre qė u ėshtė mėrzitur jeta, me anė tė njė ligji tė posaēėm, do tu mundėsoj pension tė parakohshėm. Qė tė bien rehat njė herė e mirė veshėt e miletit nga orekset e tepruara tė mortjes me emrin media.
Nė funksion tė realizimit sa mė tė shpejtė tė Bashkimit Kombėtar, do bėj ēmos ta bėj realitet ėndrrėn e Nexhmedin Spahiut dhe Arben Popocit pėr ta ndryshuar emrin e Shqipėrisė nė Shqipėria Perėndimore dhe emrin e Kosovės nė Shqipėria Lindore.
Kurrė nuk do mburrėm se jam i pėrndjekur.
Fjalimet do ti shkruaj vetė.
Nė pyllin e pallatit presidencial nuk do lejoj tė kullosin dhen e dhi, lopė e qe, harabela e laraska, por vetėm sorkadhe dhe ketra.
Kur tė mos jem mė President, e vetmja gjė qė do bėj ėshtė se sdo bėj asgjė. As parti, as shoqatė, as organizatė, asgjėprejgjėje, vetėm do vazhdoj tė lexoj libra.
Hajt, pra. Bėmėni President! Ska tjetėr qė tė ketė mė tepėr merita se unė. Qė e kam lexuar Hamletin kur kam qenė 9 vjeē. Qė tė parėt e mi kanė qenė Rilindės. Qė vij nga muzgje tė bukur dhe tė frikshėm me Qiej tė grisur dhe tė pėrgjakur, nėn tė cilėt u shtruan gosti tė mėdha, por sofrat u pėrmbysėn nga banditėt dhe mbeturinat i hėngrėn minjtė.
E morėt seriozisht? Sa budallenj jeni! Bėra hajgare. Smė keni mua pėr atė punė. Edhe sikur tė ma falni botėn. Jam tepėr i vrenjtur. Gjeni ndonjė mė tė qeshur!
Revista Drini
Mė bėni, pra, mua President!
I pari qė do mė pranojė pa asnjė hezitim ėshtė Berisha. I cili nuk do bėjė atė pėr tė cilėn e pėrgojoni, tė mė bėjė tė tijin, sepse tė tijin mė ka. Por Berishės, megjithatė, nuk do tia lė thatė kėtė nder. Do ia shpėrblej me njė hile. Ashtu si Kadare, i cili me autoritetin e shkrimtarit i vuri diktatorit njė maskė pėr ta zbutur shumė; unė, me autoritetin e Presidentit,Berishės do ti vė njė maskė pėr ta egėrsuar pak.
Rama gjithashtu do pranojė. Nė fillim do bėjė ca naze. Sepse nė njė shkrim nuk e cilėsova si do ti pėlqente: Desktop apo Laptop, por vetėm Ipad. Ska problem. Me Ramėn rregullohem. E ftoj pėr njė pjatė fasule nė ndonjė restorant nė Pas Ku Qan. Flasim pak pėr Neorealizmin, Viscontin, Pasolinin, Antonionin, Felinin. I kujtoj se kur e rrahėn mė 1997 lajmin e mora vesh nga njė gazetė, duke ngrėnė edhe atėherė njė pjatė fasule, mbi tė cilėn pjatė mė rrėshqitėn disa pika loti qė u pėrzjenė me fasulet. Duke ngrėnė, pra, fasule dhe duke u llafosur pėr neorealizėm dhe pėr produkte Apple, do ta siguroj Ramėn se gjatė mandatit tim presidencial nuk do ti heq e nuk do ti vė asnjė maskė, dhe ai me siguri do pranojė.
Tė kundėrshtojė Ilir Meta emrin tim, as qė bėhet fjalė. Iliri kur tė mėsojė qė njė kolonjar me gjyshen skraparlleshė do bėhet President, do tia marrė valles dhe do nisė tė kėndojė. Sa do buēasė Osumi, do tundet Tomorri, Abas Aliu do zgjohet nga gjumi.
Ismail Kadaresė do ti pėlqejė aq shumė kandidatura ime, sa mes lotėve tė mallėngjimit, duke i rėnė kokės me grushta nė formė vetėqortimi, se si si kish vajtur mendja mė parė te kandidatura ime, do mė marrė nė telefon me celularin e Bujar Hudhrit dhe do mė kėrkojė njė mijė herė tė falur. Pas kėsaj keqardhjeje tė skajshme, Ismaili do ulet menjėherė tė shkruajė romanin mė tė mirė tė jetės sė tij me titull Pika na rraftė.
Ambasadori amerikan mund edhe tė luajė mendsh nga qejfi qė, mė sė fundi, me anė tė njė tė pėrndjekuri ky problem u zgjidh paq. Me kėtė rast Ambasadori do vijė disi nė vete pėr sorollopėt dhe sorollopeshat e Sigurimit tė Shtetit dhe nomenklaturės qė mban ende nė Ambasadė.
Mund tė thotė ndonjė se unė sbėj pėr President, sepse nuk jam i martuar. Po, ėshtė e vėrtetė qė nuk jam i martuar dhe nuk kam grua. Por sduhet harruar se kam gjithato tė dashura: Nėmėrēkėn, Vjosėn, Myzeqenė, Karavastanė, Pukėn, Zadrimėn, Lezhėn, Malėsinė e Madhe, Shkodrėn etj. etj. Njėra mė e bukur se tjetra, tė gjitha pėr tua prerė kokėn. Me tė cilat kam plot bij e bija, nipėr e mbesa, male e kodra, lumenj e pėrrenj, zabele dhe lėndina, pyje dhe korie. Qė janė tė gjitha pjella pasioni. Pra, tė jashtėligjshme, domethėnė kopilė dhe kopilesha, por tė gjithė tė bukur dhe tė freskėt, sepse frute Dashurie. Dhe jo si bijtė dhe bijat tuaja. Pjella martesash kaps me femra si burra, lindur mes gromėsimash.
I kam gjithė kėto cilėsi tė larta, por kam edhe tė meta.
Pėr shembull, nuk kam qenė sahan, sahat, sapun, surrat, lėpirės i diktaturės. Si dhe nuk kam qenė bashkėpunėtor i Sigurimit. Dhe as i ri me perspektivė. Le tė mbyllet njė sy, dhe tė mė falen kėto tė meta, se sbėhet hataja.
Nuk kėrkoj tė bėhem President sepse, pėr shembull, jam mė i lexuari dhe mė i adhuruari ndėr gdhendėsit e tekstit, qė janė gjėra qė sngrenė kandar, por sepse kur tė bėhem President do bėj punė.
E para punė qė do bėj, ėshtė qė do ti ngul kthetrat atij qė do ta kem tėrėsisht nė dorė, sistemit tė Drejtėsisė. Do shes e do blej gjykatėsa e prokurora, avoketėr e notera. Do ngre madje nė fshehtėsi edhe njė bursė tė vlerės, kuotimit, kėmbimit tė tyre.
Fill pas kėsaj, do zgjidh dy probleme madhore:
Problemin e zhvillimit tė shpejtė ekonomik tė Shqipėrisė do ta zgjidh duke u dhėnė falas tė gjithė kinezėve shtetėsinė shqiptare, dhe duke e bindur Kinėn qė tu japė nėnshtetėsinė kineze tė gjithė shqiptarėve. Pėr tė krijuar njė difuzion racash tė largėta, prej tė cilit bashkim ndėrzyes, siē dihet, dalin pjella tė shėndetshme.
Ndėrsa rrezikun e neo-otomanizimit tė Shqipėrisė do ta zgjidh duke shpallur zyrtarisht se Skėnderbeu nuk ka qenė shqiptar i shquar, por serb i kulluar. Kjo si fillim. Pasi tė shohim efektin e serbizimit tė Skėnderbeut, me kalimin e kohės do shqyrtojmė edhe origjinat e tė tjerėve, tė Ismail Qemalit, pėr shembull.
Do marr edhe masa tė tjera tejet tė vyeshme.
Nė hyrje tė tunelit tė Kėrrabės do vė njė postbllok. Atje do caktoj disa nuhatėsa tė cilėt do kenė aftėsinė qė nė ēast tė veēojnė ata udhėtarė tė cilėt rrugėt edhe i duan edhe i pėrgojojnė. Kėta nuk do lejohen tė kalojnė me makinat e tyre nėpėr tunel. Do urdhėrohen tia therin pėrpjetė. Nėpėr rrugėn e vjetėr tė Kėrrabės. Atė me 5 mijė kthesa dhe 10 mijė gremina. Kur tė kthehen do ndeshen me tė tjerė nuhatėsa nė hyrje tė tunelit nga ana e Elbasanit. Dhe do vazhdojė ky dėnim ndaj kėsaj specieje tė ēuditshme shqiptarėsh, derisa tė shėrohen nga marrėdhėnia e sėmurė me rrugėt, si ato tė rejat dhe tė asfaltuarat.
Para fillimit tė festimeve tė 100-vjetorit tė pavarėsisė do marr njė masė me karakter etiko-gjuhėsor. Do urdhėroj qė termat Kolaboracionist dhe Ēlirimtar tė kohės sė luftės pushtuese tė shqiptarėve prej shqiptarėve, tė vazhdojnė tė ekzistojnė, dhe tė pasqyrohen edhe nė Fjalorėt pėrkatės tė Shqipes. Me njė ndryshim tė vogėl. Qė tė kėmbehen me njėra-tjetrėn. Ky kėmbim tė bėhet nė atė mėnyrė qė, pėr shembull, Ernest Koliqi tė vazhdojė tė perceptohet bashkėpunues me fashizmin, por tė quhet Ēlirimtar; ndėrsa diktatori, le tė vazhdojė edhe ai tė konsiderohet, po deshe edhe tė nderohet, si ēlirimtar, por tė thirret Kolaboracionist.
Rėndėsi tė veēantė do ti jap ishullit tė Sazanit. Qejf tė madh kam qė nė atė ishull, bashkė me lepujt dhe gjarpėrinjtė, tė lemė nė fatin e tyre nostalgjikėt. Tė cilėt nga ishulli do kujtojnė gjirin heroik tė Vlorės, flotėn dhe nėndetėset ruse dhe katerat siluruese qė janė shndėrruar tė gjitha nė skrap, trimėritė e pashoqe tė marinarėve qė po rrėfehen nėpėr gazeta etj. etj. dhe do tu mbushen sytė me lot. Por nuk do vete kaq larg. Nostalgjikėve do tu jap edhe ca vite pėr reflektim. Nėse deri nė mbarim tė mandatit tim tė parė presidencial nuk do kenė zėnė mend, atėherė do ti mbyll nė zgafellat e Karaburunit, tė cilat zgafella, bashkė me nostalgikėt brenda, do ti betonoj.
Me anė tė disa manovrave mafioze, edhe duke blerė deputetė me pare nė dorė, do ti bėj njė tjetėr nder tė madh kombit. Do bėj tė mundur qė nėntė nė dhjetė llomotitėsve tė gazetave dhe televizioneve, atyre qė shkruajnė nėpėr gazeta fėlliqėsira aq tė ndėrlikuara, tė ndotura nga ato qė u vijnė ndėrmend vetėm atyre qė u ėshtė mėrzitur jeta, me anė tė njė ligji tė posaēėm, do tu mundėsoj pension tė parakohshėm. Qė tė bien rehat njė herė e mirė veshėt e miletit nga orekset e tepruara tė mortjes me emrin media.
Nė funksion tė realizimit sa mė tė shpejtė tė Bashkimit Kombėtar, do bėj ēmos ta bėj realitet ėndrrėn e Nexhmedin Spahiut dhe Arben Popocit pėr ta ndryshuar emrin e Shqipėrisė nė Shqipėria Perėndimore dhe emrin e Kosovės nė Shqipėria Lindore.
Kurrė nuk do mburrėm se jam i pėrndjekur.
Fjalimet do ti shkruaj vetė.
Nė pyllin e pallatit presidencial nuk do lejoj tė kullosin dhen e dhi, lopė e qe, harabela e laraska, por vetėm sorkadhe dhe ketra.
Kur tė mos jem mė President, e vetmja gjė qė do bėj ėshtė se sdo bėj asgjė. As parti, as shoqatė, as organizatė, asgjėprejgjėje, vetėm do vazhdoj tė lexoj libra.
Hajt, pra. Bėmėni President! Ska tjetėr qė tė ketė mė tepėr merita se unė. Qė e kam lexuar Hamletin kur kam qenė 9 vjeē. Qė tė parėt e mi kanė qenė Rilindės. Qė vij nga muzgje tė bukur dhe tė frikshėm me Qiej tė grisur dhe tė pėrgjakur, nėn tė cilėt u shtruan gosti tė mėdha, por sofrat u pėrmbysėn nga banditėt dhe mbeturinat i hėngrėn minjtė.
E morėt seriozisht? Sa budallenj jeni! Bėra hajgare. Smė keni mua pėr atė punė. Edhe sikur tė ma falni botėn. Jam tepėr i vrenjtur. Gjeni ndonjė mė tė qeshur!
Revista Drini
Drejtat e ktij Forumit:
Ju nuk mund ti pėrgjigjeni temave tė kėtij forumi